Wat is ADD?
ADD staat voor Attention Deficit Disorder en is evenals ADHD een aangeboren aandoening. In dit artikel gaan we in op de psychische klachten van ADD, waar je op kunt letten en hoe je daarmee om kunt gaan in het dagelijks leven.
Naast ADHD wordt ook ADD vaak genoemd wanneer het gaat over oorzaken van een slechte concentratie. De bekende concentratieproblemen die bij ADD horen zijn het topje van de ijsberg. Optimaal kunnen presteren is erg lastig door een tekort aan concentratie. Dit heeft zijn weerslag op het zelfvertrouwen en deze twee versterken elkaar. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ADD gepaard kan gaan met angststoornissen en/of stemmingsstoornissen.
75% Van de mensen met ADD heeft een familielid met symptomen en kenmerken van ADD of ADHD. Dit is terug te vinden in de hormoonbalans in de hersenen.
Het verschil tussen ADHD en ADD
Psychologen en psychotherapeuten werken aan de hand van een handboek. Hierin worden symptomen en kenmerken beschreven, die bij bepaalde stoornissen en aandoeningen horen. Dit is het DSM-handboek, inmiddels DSM-5.
Sinds 2000 beschrijft DSM drie type ADHD. Het hyperactieve type, het onoplettende type en een combinatie van deze twee. Deze indeling kan verwarrend werken, ADHD en ADD hebben namelijk meer verschillen dan de hyperactiviteit.
Een eigenschap die bij ADHD en ADD overeenkomt, is een gebrek aan concentratie. Chaotisch gedrag is hier een gevolg van en heeft bij beide varianten ongeveer dezelfde gevolgen: het kwijtraken van spullen, te laat komen op afspraken of deze vergeten.
Het grootste verschil tussen ADHD en ADD is het energieniveau. Waar iemand met ADHD hyperactief kan zijn, en energie krijgt van andere mensen, heeft iemand met ADD tijd nodig om op te laden. Je kunt dan de behoefte hebben om alleen te zijn en de gordijnen dicht te doen. Een prikkelarme omgeving is voor iemand met ADHD vaak niet ideaal en al snel saai, terwijl dit voor iemand met ADD juist zo nu en dan simpelweg nodig is.
Neem de tijd om tot jezelf te komen als je voelt dat je hier behoefte aan hebt. Het vinden van een balans tussen contact en voldoende rustmomenten kan vrij lastig zijn. De online psychologen van Mindler begeleiden bijvoorbeeld veel cliënten bij dit proces waardoor zij hun grenzen leren herkennen en bewaken.
Een opvallend verschil tussen ADHD en ADD is het inlevingsvermogen. Iemand met ADHD reageert impulsief en houdt daarin vaak weinig rekening met een ander. Het is eerst doen en dan denken. Iemand met ADD overweegt eerst van alles: de constante gedachtestroom en de gevoeligheid van iemand met ADD brengt een groot inlevingsvermogen met zich mee.
ADD kenmerken en symptomen
ADD is moeilijk te testen. Om ADD bij jou vast te kunnen stellen moet je in ieder geval zes maanden lang aan minimaal vijf van onderstaande criteria voldoen:
Weinig letten op details/maken van fouten
Concentratieproblemen bij taken of spelactiviteiten
Problemen met het organiseren van taken en activiteiten
Dingen verliezen die nodig zijn voor de uitvoering van taken
Vermijden of twijfelen aan taken die een lange inspanning vereisen
Indruk wekken niet te luisteren als je wordt aangesproken
Makkelijk worden afgeleid (door visuele- of audio-indrukken)
Vergeetachtigheid bij dagelijkse activiteiten
Moeite met het opvolgen van aanwijzingen en afmaken van taken
Deze vijf of meer kenmerken van ADD dienen ook al voor je twaalfde te zijn voorgekomen, treden op in twee of meerdere omgevingen en staan los van een psychotische ziekte of andere psychiatrische diagnose. Als dit alles het geval is en het beeld klopt bij je leeftijd, dan kun je ervan uitgaan dat je ADD ervaart in het dagelijks leven.
Heb je symptomen die lijken op ADD, dan is het goed je een aantal zaken af te vragen. Sta je al langere tijd onder druk door bijvoorbeeld je werk of een naderend examen? Onderschat de invloed van perioden van stress niet, het kan zorgen voor vergeetachtigheid en onrust. De diagnose ADD kan alleen gesteld worden door een professional.
Nog meer kenmerken en symptomen van ADD:
Terughoudendheid bij drukke situaties zoals feestjes
Doorgaan naar de volgende activiteit zonder de vorige taak af te maken
Uitstekende focus bij interesse (hyperfocus)
Belangrijke spullen constant verliezen zoals je sleutels of telefoon
Terughoudend zijn of zelfs taken vermijden wanneer ze langere inspanning vereisen
Constante gedachtestroom
Slapeloosheid
Gevoeligheid, groot inlevingsvermogen
ADD bij kinderen: kenmerken en symptomen
Terwijl het hyperactieve kind met concentratieproblemen veel aandacht vraagt, trekt het rustige kind zich eerder terug. Leraren merken hierdoor minder snel op dat zich problemen voordoen, zoals het afgeleid raken door klasgenootjes. Redenen waardoor ADD bij kinderen wordt opgemerkt op school, is bijvoorbeeld dat het kind als enige het schoolwerk niet afkrijgt. Na verloop van tijd gaat het opvallen dat het rustige kind constant lijkt te werken, maar niets gedaan krijgt.
Het kan natuurlijk ook dat het concentratieprobleem dusdanig afleidt dat het kind op iedere prikkel gaat reageren. Dit wordt helaas echter vaak opgepikt als vervelend gedrag, in plaats van een kenmerk met een dieperliggende oorzaak. Kenmerkend voor ADD is dat wanneer het kind apart gezet wordt, de prikkels verminderen en de focus beter is.
Thuis laat het kind met ADD vaak slordig en chaotisch gedrag zien. Kenmerkend is de rommelige kamer die het kind met geen mogelijkheid wilt opruimen. Niet kunnen beginnen aan langdurende of vervelende taken is wederom een kenmerk van ADD.
Opvallend zijn de stemmingswisselingen die het kind laat zien. Ondanks dat zij moeite hebben met het verbaliseren van hun emoties, is hun innerlijke gevoelswereld enorm rijk. Iemand met ADD, zeker een kind, is snel overprikkeld waardoor alles even te veel wordt.
Als je een paar nachten slecht slaapt en onvoldoende tijd hebt om alles te verwerken, komt dit je humeur ook niet ten goede. Het is belangrijk om een balans te vinden tussen voldoende nieuwe indrukken en genoeg tijd om deze te verwerken. Een psycholoog kan de juiste begeleiding bieden in dit proces.
Kinderen met ADD hebben vaak wat minder vriendjes en vriendinnetjes. Door de rijke fantasie spelen kinderen met ADD ook prima alleen. Wel hebben zij zeker behoefte aan sociaal contact. Doordat zij rustig en teruggetrokken zijn, is het niet altijd makkelijk om contact te leggen en te onderhouden. Daarnaast zijn mensen met ADD snel verveeld en ergens op uitgekeken. Het is dus belangrijk dat de ouders dit op de juiste manier begeleiden, eventueel met behulp van een psycholoog die ervaring heeft met de uitdagingen die ADD met zich meebrengt.
ADD bij volwassenen: kenmerken en symptomen
Wanneer je volwassen bent, wordt er minstens net zoveel van je verwacht als toen je jong was. Er wordt verwacht dat je je eigen boontjes dopt, verantwoordelijkheid neemt en je aan je afspraken houdt. Voor iemand met ADD is dit echter helemaal niet vanzelfsprekend. De ene volwassene met ADD ervaart minder problemen in het dagelijks leven dan de ander.
Evenals bij andere stoornissen, zijn kenmerken en symptomen bij iedereen in verschillende maten aanwezig. Omdat een volwassene met ADD zichzelf inmiddels al wat langer en beter kent, kun je rekenen op creatieve omwegen. Mensen met ADD zijn er als volwassenen vaak goed in om hun symptomen te verbergen. Dit kan leiden tot dwangmatig gedrag zoals bijvoorbeeld: constant de agenda raadplegen zodat er geen afspraken gemist worden.
Je kunt er vanuit gaan dat een volwassene met ADD de klok 5 minuten voor heeft staan om zichzelf te slim af te zijn, met te laat komen maak je geen vrienden. Orde scheppen in de chaos blijft een uitdaging. Als je als volwassene ADD hebt, zul je weten dat de dagelijkse, normale activiteiten, voor jou nog steeds extra energie kosten. Kenmerkend voor mensen met ADD is dat zij graag praktijkberoepen beoefenen waarbij zij hun creativiteit kwijt kunnen.
De afwezigheid van een 9 tot 5 mentaliteit, maakt dat een volwassene met een concentratiestoornis vaak geconfronteerd wordt met persoonlijke grenzen. Als je behoefte hebt aan structuur en je vindt het moeilijk om dit zelf in je dag aan te brengen, kan een psycholoog je hiermee helpen.
ADD bij mannen; kenmerken en symptomen
Dat mensen met ADD vaak moeilijk over hun gevoel kunnen praten, valt ons bij een man misschien minder snel op. Het kan voor een man lastig zijn om met ADD om te gaan. Je voelt je anders dan anderen, je neemt geen ondoordachte, spontane beslissingen. De impulsieve manier van leven kan voelen als de standaard, iets wat mannen ‘man’ maakt. Het rijke emotionele leven dat zich afspeelt in je hoofd voelt wellicht als minder mannelijk, in vergelijking tot de norm.
Gevoelens van schaamte kunnen de overhand krijgen, probeer dit te voorkomen. Doorbreek vicieuze gedachtestroom door er met een psycholoog over te praten. Door het uitspreken van je gevoel en je zorgen, kun je dingen vanuit een ander perspectief gaan zien. Als je het lastig vindt om te vertellen wat je bezighoudt en wat je zorgen zijn, kan een psycholoog uitkomst bieden. De professionele therapeuten van Mindler hebben ruime ervaring met ADD.
ADD bij vrouwen; kenmerken en symptomen
Doordat mensen met ADD regelmatig bovengemiddeld intelligent zijn, kunnen veel vrouwen de kenmerken van ADD vaak goed verbergen. Mede hierdoor wordt de diagnose ADD bij vrouwen vaak pas gesteld als zij al jong volwassen zijn.
Dat de diagnose ADD laat gesteld wordt, betekent niet dat je hier dagelijks geen problemen door ondervindt. Zo ervaren vrouwen met ADD vaak problemen in relaties. Niet alleen liefdesrelaties kunnen moeizaam verlopen, ook familiebanden en vriendschappelijke relaties komen regelmatig onder druk te staan. Het vergeten van verjaardagen bijvoorbeeld, komt over als onattent.
Doordat je met ADD meer behoefte hebt aan rust, zeg je afspraken nog wel eens af. Grote groepen mensen vind je veelal te druk en onoverzichtelijk waardoor je hier al ruim van tevoren tegenop ziet. Misschien kom je zelfs niet eens opdagen.
Emoties kunnen hoog oplopen, zeker als je constant het gevoel hebt dat je op je tenen loopt. Op werk ondervinden vrouwen met ADD regelmatig uitdagingen in het halen van een deadline, op tijd komen en op details letten. Je hebt het gevoel dat je anders bent en dit maakt je onzeker. Je bent gevoelig en voelt je hierin vaak onbegrepen en alleen.
Omgaan met je emoties en deze leren reguleren wordt beter haalbaar wanneer je hiervoor de hulp van een psycholoog inschakelt. Een professional gaat samen met jou deze taak aan, waardoor je het overzicht beter kunt houden.
Het is kenmerkend voor mensen met ADD om moeite te hebben om het gesprek met een psycholoog aan te gaan. Praten over gevoelens en emoties is immers een uitdaging. Toch is het goed om toe te geven wanneer je hulp nodig hebt, maak het jezelf niet moeilijker dan nodig.
Therapie via videobellen is een uitkomst, omdat je nergens naartoe hoeft te reizen wordt de kans op te laat komen iets verkleind. Je plant zelf een eerste intakegesprek met de online psycholoog van Mindler in, wanneer het jou uitkomt. Samen kijken jullie naar de symptomen en uitdagingen waar je hulp bij wilt.
Waar wordt ADD door veroorzaakt?
Door een afwijking in de werking van neurotransmitters, worden dopamine en noradrenaline onvoldoende aangemaakt. Door een tekort aan deze hormonen, worden er onvoldoende signalen aan de hersenen doorgegeven. Informatie wordt minder efficiënt geregistreerd. Het deel van de hersenen dat betrokken is bij functies als beslissingen nemen, plannen, sociaal gedrag en impulsbeheersing wordt hierdoor minder aangesproken.
ADD heeft voor 75% een erfelijke oorzaak.
Voor- en nadelen van ADD
De nadelen van ADD zijn aan de hand van de kenmerken en symptomen enigszins voor de hand liggend. Ondanks dat volwassenen meer tijd hebben gehad om zichzelf te begrijpen dan kinderen, dealen zij ook dagelijks met de nadelen van ADD. Regelmatig maken ouders zich zorgen over de toekomst van hun kind. Een veelgehoorde uitspraak is: “het zit er wel in, maar het komt er niet uit.” Na het spreken van een psycholoog voelen ouders zich vaak zekerder. Dit komt doordat het gedrag van hun kind niet ‘’raar’’ is, maar veroorzaakt wordt door een stoornis met een naam. Doordat het probleem tastbaar wordt, kan er naar oplossingen gezocht worden.
De nadelen van ADD
Rekenen/taal kan veel problemen opleveren, denk aan dyscalculie en dyslexie
Mensen met ADD worden vaak teleurgesteld door hoge verwachtingen van anderen, dit gecombineerd met de behoefte aan rust, kan eenzaam zijn
Doordat mensen met ADD snel verveeld kunnen zijn, is het niet makkelijk om vriendschappen te onderhouden en projecten af te maken
Het is erg moeilijk om afwachtend te zijn, directe behoeftebevrediging is groot
Veel verantwoordelijkheid dragen op bijvoorbeeld het werk is lastig. Dit komt door het ontbreken van structuur, oog voor details en een overzichtelijke agenda. Multitasken is erg moeilijk voor iemand met ADD.
De hormonale disbalans in de hersenen geeft meer risico op neerslachtige gevoelens, depressie en angststoornissen
De verslavingsgevoeligheid bij ADD en ADHD ligt hoger dan gemiddeld
De omgeving heeft dikwijls weinig begrip voor de concentratiestoornis. Dit onbegrip wordt onder andere gevoed door de hyperfocus die zich af en toe laat zien. Hierdoor lijkt het alsof iemand met ADD zich wel kan concentreren, maar het gewoon niet wil
ADD heeft behoorlijk wat invloed op het leven van de persoon die ermee leeft, evenals de omgeving. Toch is ADD zeker niet alleen kommer en kwel. Als je het moeilijk vindt om de positieve kanten in te zien, kun je hier eventueel met een psycholoog over praten.
De voordelen van ADD
Mensen met ADD hebben een rijke fantasie en een groot inlevingsvermogen, hierdoor bekijken zij zaken snel vanuit alle perspectieven
Creativiteit komt iemand met ADD niet tekort, deze wordt geuit middels entertainment als zang, dans, toneel en kunst
Een goed gevoel voor humor en een logische kijk op dingen, zijn zaken die iemand met ADD over het algemeen kan waarderen
Veel dingen worden door het verminderde vermogen om prikkels te filteren, intenser dan gemiddeld ervaren. Hierdoor geniet je als iemand met ADD extra van muziek, prettige geuren, gezellige lampjes en de natuur
Wanneer een bezigheid interessant wordt gevonden, valt alles eromheen weg. Mensen met ADD kunnen tot diep in de nacht doorgaan met het bedenken van oplossingen voor een vraagstuk op werk of het leggen van een puzzel. De hyperfocus is een bijzonder goed waar zowel mensen met ADD als ADHD over beschikken.
Je bent als iemand met ADHD net even anders dan anderen. Je beleeft dingen op een andere manier waardoor je jezelf onderscheidt.
Heb ik ADD? Welke ADD test kan ik doen?
Anders zijn is helemaal niet erg, je anders voelen kan daarentegen wel vervelend zijn. Je kunt je eenzaam en raar gaan voelen, terwijl je juist uniek bent. Als je je afvraagt of je ADD hebt, is het verstandig om een afspraak te maken met je huisarts. Hier kun je aangeven waar je tegenaan loopt en wat je denkt nodig te hebben. De huisarts kan het beste beoordelen of je een verwijzing naar een specialist nodig hebt.
Online worden veel zelftests aangeboden, wees hier voorzichtig mee. Het afnemen van een goede test en stellen van een juiste diagnose, kun je beter overlaten een professional. Overleg dit met jouw huisarts.
Met een geldige verwijzing voor een behandeling van ADD klachten kun je bij Mindler terecht en worden jouw sessies vergoed vanuit je basisverzekering. Denk wel aan het eigen risico dat je wellicht moet betalen.
Kan ik mijn kind laten testen op ADD?
Wanneer je vanuit school de vraag krijgt of je je kind kunt laten testen, kan dit als een verrassing komen. De docent ziet het kind 5 dagen in de week en krijgt hierdoor een redelijk beeld. Wanneer school denkt dat de potentie er niet uitkomt, je kind anderen afleidt en constant zit te dromen, trekken zij hopelijk aan de bel.
Dankzij oplettende leerkrachten, kun je jouw kind laten testen op ADD. Ga het gesprek aan met de huisarts en bespreek hier je ondervindingen. Het is niet ongebruikelijk dat het kind zich tegen een test verzet. Een label krijgen wat je anders maakt dan anderen is voor veel kinderen een vervelend idee.
Je kind bijtijds testen op ADD, denk hierbij aan basisschoolleeftijd, kan een hoop frustratie besparen. Een specialist kan aan de hand van een of meerdere gesprekken, concluderen of ADD de aanleiding voor de concentratieproblemen is.
Met de juiste begeleiding van een psycholoog of andere deskundige, is het goed mogelijk dat het kind beter tot zijn of haar recht komt. Eventuele medicatie kan het juiste steuntje bieden wat het kind nodig heeft om zich beter te focussen. Extra structuur aanbrengen, door bijvoorbeeld een agenda, kan een stuk houvast bieden. Kleine aanpassingen hebben veel invloed en kunnen een positief verschil maken als het aankomt op de toekomst van het kind. Bij Mindler behandelen wij enkel personen vanaf 18 jaar en ouder, overleg daarom met je huisarts waar je het beste met jouw kind naartoe kunt gaan.
Hoe is ADD in het dagelijks leven te behandelen?
De diagnose ADD heb je je hele leven. Met de juiste therapie, hulpmiddelen en mogelijke medicatie kun je er goed mee leven en functioneren.
De behandeling van ADD kan door:
Aanpassing van school of werkomgeving
Psychotherapie (PT) Bij PT wordt dieper op de oorzaak van symptomen ingegaan, je verleden speelt daarbij een grote rol. De gedachte achter deze therapie is dat psychische problemen door een gebeurtenis veroorzaakt worden en inzicht en genezing komt als men begrijpt wat de oorzaak was.
Medicatie ter ondersteuning van therapie zoals Ritalin, Concerta, Medikinet, Efexor en Strattera. Let wel, bij Mindler schrijven wij geen medicatie voor.
Cognitieve gedragstherapie (CGT) Deze therapie richt zich op het aanleren van een nieuwe, meer gezonde manier van denken en handelen bij ADD in het dagelijks leven. Gedachten en gedrag die problemen veroorzaken worden samen met de therapeut geïdentificeerd.
ADD medicatie
Naast diverse vormen van therapie, zijn de symptomen van ADD te verminderen met medicatie. Niet iedereen vindt het gebruik van medicijnen een prettig idee. Toch kan medicatie om met ADD te leven, naast nadelen, ook zeker voordelen hebben. Welke hiervan het zwaarst weegt is per persoon verschillend.
Wanneer de symptomen van ADD behandeld worden met medicatie, wordt dit altijd gedaan door of in overleg met een psychiater. Dit is nodig omdat zowel een gebruikelijke psycholoog, als een GZ- en klinisch psycholoog, niet bevoegd zijn om medicatie uit te schrijven. Ook als je een tegenstander bent van het gebruik van medicatie is het goed om dit standpunt naar je therapeut uit te spreken. Wellicht kan de behandelaar je tot nieuwe inzichten brengen en zo niet, is dit natuurlijk ook prima.
Jouw persoonlijke online therapeut
Als je je op zoek bent naar iemand die je begrijpt en de juiste begeleiding bij ADD biedt, dan kun je terecht bij een psycholoog van Mindler. Onze online psychologen geven je de mogelijkheid kennis met ze te maken, aan de hand van hun online profiel. Heb je een verwijzing van jouw huisarts en zit er een psycholoog bij waar je graag eens mee zou willen praten? Plan zelf een intakegesprek in en bespreek samen met de online psycholoog wat hij of zij voor jou kan betekenen.
Vanuit je eigen vertrouwde huiskamer, ontmoet je zonder wachttijd, de door jou gekozen therapeut. Volg onderstaande stappen voor het maken een online afspraak. Al ruim 30.000 consulten zijn je voorgegaan.
Bespreek jouw klachten eerst met je huisarts. Eventueel krijg je een verwijsbrief voor een psycholoog
Download de gratis Mindler app via de Google Play store (Android toestellen) of Appstore (iPhone toestellen)
Vul je gegevens in om een account aan te maken
Kies de psycholoog die jou aanspreekt op een tijd en datum wanneer het jou uitkomt
Tijd voor je afspraak? Open de app en druk op de groene knop ‘afspraak starten’