ADHD

Van ADHD heb je vast wel eens gehoord. Waarschijnlijk in combinatie met de woorden ‘druk’ en ‘kinderen’. Maar wist je dat ADHD niet alleen bij kinderen voorkomt? Ook volwassenen kunnen ADHD hebben. In dit artikel gaan we in op de psychische klachten van ADHD, waar je op kunt letten en hoe je daarmee om kunt gaan in het dagelijks leven. Bij Mindler kun je terecht voor de behandeling van ADHD klachten, echter niet voor de diagnostiek.

De afkorting ADHD komt voort uit het Engels. Voluit heet de ontwikkelingsstoornis: ‘attention deficit hyperactivity disorder’, wat zoveel betekent als aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis in het Nederlands.

ADHD is een benaming ontleend aan het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (een handboek dat als standaard in de psychiatrische diagnostiek dient) en staat voor een cluster aan symptomen die het dagelijks leven van patiënten kunnen belemmeren. Denk dan aan symptomen als rusteloosheid, moeite met leren, impulsief gedrag en concentratieproblemen.

Er zijn in Nederland volgens het RIVM zo’n 123.100 volwassenen tussen de 18 en 44 jaar gediagnosticeerd met ADHD en de verwachting is dat dit aantal de komende jaren gaat stijgen.

Het hebben van ADHD kan je leven best wel beïnvloeden, maar met behulp van een psycholoog kun je leren hoe je het beste met je ADHD kunt omgaan, en er soms juist de voordelen van in kan leren zien.

Bij Mindler werken psychologen die gespecialiseerd zijn in het behandelen van ADHD. Bij hen kun je terecht om therapie te volgen die je kan helpen bij de klachten die je ervaart.

Overleg allereerst eens met de huisarts, deze kan het beste beoordelen of en voor wie je een verwijzing nodig hebt. Heb je een geldige verwijsbrief voor Mindler, dan kun je de app downloaden en één van de ervaren psychologen uitzoeken voor een intake.

In dit artikel vertellen we wat ADHD precies is, welke kenmerken en symptomen erbij horen, en wat de nadelen maar ook voordelen zijn. Daarnaast kom je meer te weten over de behandelingen die je kunt volgen wanneer je ADHD hebt, welke medicatie er van toepassing is en hoe je het beste met ADHD kunt omgaan in het dagelijkse leven.

“ADHD, dat is toch die ziekte die drukke kinderen hebben?” Het kan inderdaad zo zijn dat een druk kind last heeft van ADHD. Maar het kan ook gewoon een druk kind zijn. Het zijn ook zeker niet alleen kinderen die ADHD hebben. Ook volwassenen kunnen deze ontwikkelingsstoornis, want dat is het, hebben. Bovendien worden kinderen natuurlijk ook op een gegeven moment volwassen, maar dat betekent niet dat de ADHD verdwijnt.

Volgens het RIVM heeft 72% van de volwassenen met ADHD ook ADHD gehad in de kindertijd. Ongeveer 75% van de mensen heeft naast ADHD nog één of meer andere stoornissen, zoals gedragsstoornissen of angststoornissen.

ADHD is een neurobiologische stoornis en er zijn verschillende vormen: ADHD-I, ADHD-H, ADHD-NAO en ADHD-C. De laatste vorm, waarbij de symptomen van ADHD-I en ADHD-H gecombineerd worden, komt het vaakste voor.

Het verschil tussen ADHD en ADD

ADHD wordt soms wel eens verward met ADD. Het klopt dat veel kenmerkende symptomen in beide stoornissen aanwezig zijn. Concentratieproblemen, rusteloosheid en ook leerproblemen zijn symptomen waar mensen in beide gevallen last van kunnen hebben. Er is echter een belangrijk verschil en dat is het hyperactieve gedrag. Dit is kenmerkend voor ADHD, maar niet voor ADD. Mensen met die laatste ontwikkelingsstoornis zijn vaak juist erg ‘dromerig’.

Om erachter te komen of je ADHD hebt is het natuurlijk belangrijk om de symptomen ervan te kunnen herkennen. Let wel; overleg altijd met je huisarts als je vermoed dat er sprake is van ADHD.

De meest voorkomende symptomen zijn:

Niet elke patiënt heeft last van dezelfde symptomen. Kinderen hebben vaak iets andere symptomen dan volwassenen en ook tussen mannen en vrouwen lijken verschillen te zitten als het gaat om de manier waarop ADHD zich openbaart.

Als ouder heb je de belangrijke taak om je kind niet alleen goed op te voeden, maar ook te beschermen. Door goed naar je kind te kijken kun je zien of je zoon of dochter lekker in zijn/haar vel zit, of dat er ‘iets’ met je kind aan de hand is. Om erachter te komen of je kind ADHD heeft kun je letten op de volgende symptomen die kenmerkend zijn voor kinderen met ADHD:

Tot grote opluchting van veel volwassenen met ADHD wordt de ontwikkelingsstoornis nu ook bij hen eindelijk onderkend. Omdat dit eerder nog niet zo was is het heel goed mogelijk dat je ADHD hebt, maar hier nooit achter bent gekomen. ADHD bij volwassenen wordt soms ook wel AADD genoemd (Adult Attention Deficit hyperactivity Disorder). Wil je weten of jij ADHD/AADD hebt, let dan op de volgende symptomen, die kenmerkend zijn voor ADHD bij volwassenen:

Zoals je ziet zijn er minder symptomen van ADHD bij volwassenen te zien, dan bij kinderen. Dat komt omdat je als volwassene beter met je ADHD hebt leren omgaan. Vaak kiezen mensen bijvoorbeeld een beroep waarbij hun ADHD niet in de weg zit.

Mannen met ADHD hebben dit vaak al langer. Als kind konden ze zich uitleven door lekker rond te rennen en overal op te klimmen, maar als man kan dat natuurlijk niet. En dat is lastig, want de drang om dat te doen is er wel. Omdat die onrust zich toch op een of andere manier moet uiten kunnen volwassen mannen de volgende symptomen hebben, naast de ‘standaard’ symptomen bij volwassenen:

ADHD komt bij mannen trouwens vaker voor dan bij vrouwen.

Hoewel minder vaak dan mannen, kunnen vrouwen ook heel goed last hebben van ADHD. En ook bij vrouwen is het vaak zo dat de hyperactiviteit wat minder is, maar de andere symptomen nog steeds aanwezig zijn.

Veel vrouwen die last hebben van ADHD hadden dat waarschijnlijk toen ze kind waren ook al. Werd je vaak bestempeld als ‘druk’ en kreeg je geregeld straf omdat je niet goed luisterde? Was het lastig om op school goede cijfers te halen omdat je je niet goed kon concentreren? Dan is de kans groot dat je toen al last had van ADHD. Naarmate je ouder bent geworden, heb je jezelf beter leren controleren en waarschijnlijk ook een baan gezocht waarbij je ADHD niet zo opvalt.

Door de meeste mensen wordt ADHD gezien als iets wat vervelend is om te hebben. Mensen met ADHD zijn druk, chaotisch en komen vaak te laat. Niet echt iets om heel blij mee te zijn. Maar weet je dat er ook mensen zijn die voordelen ervaren van het hebben van ADHD? We zetten een paar belangrijke voor- en nadelen van het hebben van ADHD op een rij:

Was het maar zo dat het hebben van ADHD alleen maar voordelen had. Helaas zitten er ook een nadelen aan, zoals:

ADHD uit zich niet bij iedereen hetzelfde. Het kan zijn dat je bepaalde voordelen helemaal niet als zodanig ervaart of dat je nog andere nadelen kunt noemen. Bovenstaande punten zijn dan ook niet de enige voor- en nadelen van het hebben van ADHD, maar geven wel een indicatie.

Om erachter te komen of je last hebt van ADHD kun je een test doen. Je kunt zelf een test opzoeken online, maar je kunt je ook laten testen door een professional. Ga echter eerst eens praten met je huisarts om te zien wat het beste voor jou is.

Voor een goede online test om te kijken of je als volwassene ADHD hebt kun je online terecht bij ADHD-Nederland. Ook bij ADHDcentraal staat een ADHD zelftest online. De testen houden verband met de symptomen die iemand met ADHD ervaart. Let op: met deze test krijg je geen diagnose, maar de uitslag kan wel een reden zijn om contact te zoeken met je huisarts.

Vertoont je kind bepaalde symptomen en vermoed je dat je zoon of dochter misschien wel ADHD heeft? Dan kun je ook testen vinden die je als ouder voor je kind kunt invullen.

Door goed op de symptomen te letten en zelftests te doen kun je een indicatie krijgen van de kans die jij of je kind hebt op ADHD. Let er wel op dat deze online zelftests geen uitsluitsel bieden. Een echte diagnose krijg je van een professional. Overleg altijd met je huisarts.

Wat houdt zo’n ADHD behandeling nu precies in? Vaak wordt Cognitieve Gedragstherapie (CGT) ingezet bij ADHD. Ook medicatie kan helpen bij ADHD. Let wel, bij Mindler schrijven wij geen medicatie voor.

Bij de behandeling van ADHD wordt vaak medicatie ingezet. Behandeling van ADHD met medicatie is namelijk zeer effectief. De medicijnen genezen ADHD niet, maar verminderen de symptomen die ermee gepaard gaan. Soms verdwijnen symptomen door medicatie zelfs helemaal. Mensen met ADHD die medicatie gebruiken spreken vaak van ‘meer rust’ en ‘meer overzicht’ in het dagelijkse leven.

Er zijn verschillende soorten medicijnen die worden ingezet bij ADHD om de symptomen van de stoornis te verminderen. De medicijnen zijn onderverdeeld in twee groepen: Stimulantia (vaak de eerste keuze van artsen) en Atomoxetine (meestal de tweede keus). Vraag altijd een arts of psychiater om advies.

Ritalin is een medicijn met methylfenidaat en valt onder de groep Stimulantia. Het is het meest gebruikte medicijn bij ADHD. De stof methylfenidaat wordt snel in het bloed opgenomen en heeft direct invloed op het gedrag van degene die dit medicijn neemt.

Ritalin is de kortwerkende variant van deze medicatie. De juiste dosis is in het begin vaak lastig te bepalen, omdat het medicijn bij iedereen anders aanslaat. Ritalin slik je als dragee of in capsulevorm. Omdat het snelwerkend medicijn is, is het ook snel uitgewerkt. Je moet Ritalin dus in de meeste gevallen meerdere keren per dag innemen. Voor kinderen betekent dit dat de juf of oppas er vaak ook voor moeten zorgen dat het medicijn op tijd ingenomen wordt.

Bepaalde dranken kunnen de werking verminderen vanwege sterke organische zuren die in het maag-darmkanaal met het medicijn reageren. Denk dan aan dranken als sinaasappelsap of koolzuurhoudende dranken zoals cola en sinas. Ook het drinken van thee kan ervoor zorgen dat het medicijn minder goed werkt.

Eventuele bijwerkingen van Ritalin zijn o.a.: hoofdpijn, slaapproblemen, duizelingen, misselijkheid, buikpijn, verminderde eetlust, nervositeit.

Adderall is een amfetamine oftewel stimulant dat wordt gebruikt bij ADHD patiënten. Symptomen kunnen een paar dagen na het innemen van dit medicijn al verminderen, maar het kan ook een paar weken duren voordat je de werking ervan merkt.

Adderall slik je als tablet of capsule en hoef je niet zo vaak in te nemen als Ritalin. In de meeste gevallen is 1 a 2 keer per dag voldoende. Het drinken van alcohol en het gebruiken van drugs wordt, in combinatie met Adderall afgeraden. Het medicijn kan dan minder goed zijn werk doen.

Eventuele bijwerkingen van Adderall zijn o.a.: maagproblemen, verminderde eetlust, slaapproblemen, nervositeit.

Concerta bevat dezelfde werkende stof als Ritalin. Het komt voor dat deze twee medicijnen samen gebruikt worden. De Concerta-pil is een bijzondere, want hij bestaat uit twee lagen. De pil zelf is hard en wordt niet verteerd, maar eromheen zit een dun laagje methylfenidaat dat al werkt na 15-20 minuten.

De pil zelf bestaat uit verschillende compartimenten die allemaal hun steentje bijdragen aan de werking van de pil. Op die manier wordt ervoor gezorgd dat de werkzame stoffen op een geleidelijk manier in het bloed terecht komen, de pil heeft dan ook een lange werking, tussen de 10 en 12 uur.

Mogelijke bijwerkingen van Concerta zijn o.a.: hoofdpijn, slapeloosheid, rusteloosheid, nervositeit, misselijkheid, hartkloppingen.

Elvanse

Elvanse (merknaam van Lisdexamfetamine) vermindert volgens klinische studies de symptomen van ADHD meer dan methylfenidaat en atomoxetine. Lisdexamfetamine is een zogenoemde ‘prodrug’ waarvan de werkzame stoffen worden opgenomen in het maagdarmkanaal. De lisdexamfetamine wordt daarna in het bloed omgezet in dexamfetamine. Deze stof zorgt ervoor dat je meer aandacht hebt voor zaken en dat je stemming verbetert.

Eventuele bijwerkingen van Elvanse zijn o.a.: onregelmatige hartslag, pijn op de borst, hallucinaties.

Als andere middelen niet werken, wordt Modafinil wel eens ingezet bij ADHD patiënten. Dit gebeurt echter niet vaak. Dit middel valt onder de atomoxetine medicijnen. In Nederland wordt atomoxetine aangeboden als Modiodal of Strattera. Het zou de cognitieve functies, de leerprestaties en het geheugen kunnen verbeteren, maar echte bewijzen zijn daar nog niet voor. Atomoxetine hoef je maar één keer per dag te nemen.

Eventuele bijwerkingen van atomoxetine zijn o.a.: agressieve neigingen, verminderde eetlust, slaapproblemen, nervositeit.

Behalve medicijnen die voorgeschreven worden door de arts zijn er ook natuurlijke supplementen die je kunt proberen om de symptomen van ADHD te verlichten:

LTO-3 zijn capsules met daarin poeder dat drie ingrediënten bevat: L-Theanine, viskuitextract en blauw glidkruid. Sommige mensen met ADHD gebruiken dit middel als natuurlijke vervanger van Ritalin. Op internet zijn veel verhalen te vinden over het gebruik van dit middel door mensen met ADHD. Er zijn mensen die zeggen dat ze door het gebruik van LTO-3 hun medicatie konden afbouwen. Ondanks al deze positieve geluiden is de werking van LTO-3 bij ADHD niet wetenschappelijk onderbouwd.

Een combinatie van Omega 3/6 vetzuren is even effectief als ADHD medicatie. Tenminste, als we dit artikel in ggz-nieuws mogen geloven. Onderzoek met de vetzuren (die visolie bevatten) op 90 kinderen, wees uit dat 60% van de groep die dit gebruikte verbetering zag in de ADHD symptomen. Ook hier lees je over de positieve uitkomsten van het gebruik van visolie bij ADHD patiënten.

Onderzoek heeft uitgewezen dat Fosfatidylserine symptomen van ADHD bij kinderen kan verminderen. Het korte geheugen werd beter na het innemen van fosfatidylserine en ook impulsiviteit en onoplettendheid bij de kinderen werd minder. Dit voedingssupplement wordt bereid uit soja of kippeneieren.

Er is al eens onderzoek naar de werking van L-Cartinine bij ADHD gedaan. Daaruit bleek dat de kinderen die dit middel toegediend kregen er met sprongen op vooruit ging. Helaas is om de werking van dit middel voor ADHD echt te bewijzen meer wetenschappelijk onderzoek nodig. Cartinine is een aminozuur dat niet, zoals andere aminozuren, als bouwstof dient voor het lichaam, maar een rol speelt in de vetstofwisseling. Het zit in rood vlees, maar is ook als voedingssupplement te verkrijgen.

Het kruid Ginkgo Biloba (Japanse notenboom) zou, zeker in combinatie met Ginseng kunnen helpen om symptomen van ADHD te verlichten. Ginkgo extract gaat stress tegen en beschermt organen tegen beschadiging en zuurstoftekort.

Om erachter te komen of het middel effect heeft bij mensen met ADHD is er een pilotstudie gedaan bij zes jongeren. Daaruit bleek dat het middel dan wel iets minder effectief was dan methylfenidaat, maar werd door de jeugd wel als werkzaam ervaren. Zij gaven aan ermee door te willen gaan. Er zaten ook minder bijwerkingen aan dan aan methylfenidaat. Hoewel onderzoekers dus wel een positief effect hebben gezien, is het wel nodig om extra onderzoek te doen om de daadwerkelijk werking van Ginkgo Biloba op symptomen van ADHD te kunnen bewijzen.

ADHD kan een flinke invloed hebben op je dagelijkse leven. Vaak is het zo dat niet alleen jij lijdt aan je ADHD, maar dat je omgeving ook last heeft van jouw ontwikkelingsstoornis. Dat kan zorgen voor problemen op je werk, of binnen je eigen gezin.

Binnen een gezin kan ADHD een flinke stempel drukken op een normale doordeweekse dag. Ouders kunnen moeite hebben om hun kinderen met ADHD in toom te houden. En kinderen kunnen last hebben van ouders met ADHD die er een chaotisch huishouden op nahouden. Ook het elkaar niet kunnen laten uitpraten, impulsief gedrag en fysieke drukte kan zorgen voor enorme frustraties binnen een gezin.

Ook op het werk kan ADHD je flink in de weg zitten. Zo vind je het bijvoorbeeld lastig om je aandacht erbij te houden in een vergadering en heb je misschien de neiging mensen in de rede te vallen. Mensen met ADHD doen soms langer over taken dan hun collega’s, zijn vaak slordiger en vinden organiseren lastig. Het is doorgaans zo dat mensen met ADHD uiteindelijk een beroep kiezen waarin ze hun energie goed kwijt kunnen. Een beroep in de sport, of een drukke baan in het bankwezen bijvoorbeeld.

Hoewel ADHD misschien al wel langer bestaat werd het in 1902 voor het eerst beschreven door de Britse kinderarts George Frederic Still. 35 Jaar later was het de arts Charles Bradley, die voor het eerst medicatie voorschreef aan kinderen om het gedrag van lastige jongeren te beïnvloeden (Bradley werkte in een inrichting voor moeilijk hanteerbare jongens).

Even werd er gedacht dat gedragsproblemen werden veroorzaakt door beschadigingen in de hersenen, maar men vond dat in 1967 toch een wat heftige bewoording en dus voerden ze de wat mildere term ‘minimal brain dysfunction’ in. Pas in de jaren 70 kwam men erachter dat ADHD niet alleen bij kinderen voorkwam. En hoewel de wetenschappelijke bewijzen op tafel lagen, bleven veel mensen nog lang geloven dat ADHD een opvoedingsprobleem was, en niet een aandoening met een biologische oorzaak. Gelukkig is dat inmiddels anders en is het duidelijk dat het hebben van ADHD niets te maken heeft met je opvoeding.

Herken je je in het verhaal wat je net gelezen hebt? Denk je bij het lezen van de symptomen dat het over jou of iemand binnen je gezin gaat? Neem dan contact op met je huisarts of kijk eens op Thuisarts.nl.

Niet alleen medicijnen, maar ook therapie kan ingezet worden om de klachten bij ADHD te helpen verminderen, of beter met je ADHD te leren omgaan in je dagelijkse leven. De psychologen van Mindler staan klaar om je te helpen, op een locatie en tijdstip dat het jou goed uit komt. Let wel; overleg eerst met je huisarts of een behandeling bij Mindler voor jou van toepassing is.

Er zijn verschillende methodes beschikbaar om je te behandelen. Meestal is het een combinatie van gesprekken met je therapeut en opdrachten of oefeningen.

In de app van Mindler kun je op zoek gaan naar je eigen persoonlijk ADHD therapeut. Iemand die je begeleid door middel van oefeningen of gesprekken, en je handvatten geeft om ADHD een plek te geven in de dagelijkse gang van zaken. Jij kiest zelf met wie je aan de slag wilt gaan om beter met je ADHD te kunnen leren omgaan.