Wanneer helpt EMDR en wanneer niet?
EMDR therapie heeft vooral baat bij klachten die voortkomen uit traumatische ervaringen. Het kan je helpen om nare herinneringen te verwerken die je nog steeds belasten. De therapie werkt bijzonder goed bij posttraumatische stressstoornis (PTSS), maar ook bij hardnekkige angsten en fobieën. Minder geschikt is deze behandelvorm als je kampt met actieve psychoses, ernstige dissociatieve stoornissen, of als je momenteel in een crisis verkeert. In die gevallen is het belangrijk om eerst te stabiliseren voordat je met traumaverwerking begint.
Wat is EMDR precies en hoe werkt het?
EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Tijdens een EMDR-sessie vraagt de therapeut je om aan een belastende herinnering te denken, terwijl je tegelijkertijd je ogen beweegt door een vinger of lichtje te volgen. Deze afleidende stimulus helpt je hersenen om vastgelopen traumatische herinneringen te verwerken.
Het werkingsmechanisme lijkt op wat er tijdens de REM-slaap gebeurt, wanneer je hersenen natuurlijk informatie verwerken. Door de oogbewegingen te combineren met het ophalen van traumatische herinneringen, worden deze als het ware 'ontladen' van hun emotionele lading. De herinnering blijft bestaan, maar de hevige emotionele reactie neemt af of verdwijnt zelfs helemaal.
Bij welke psychische klachten is EMDR bewezen effectief?
De effectiviteit van EMDR therapie is het best aangetoond bij de behandeling van posttraumatische stressstoornis (PTSS). Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het een van de meest effectieve behandelingen is voor mensen die kampen met de gevolgen van trauma. Daarnaast kan EMDR ingezet worden bij:
Specifieke fobieën (zoals hoogtevrees of vliegangst)
Angststoornissen
Bepaalde vormen van chronische pijn met een psychologische component
De werkzaamheid wordt ondersteund door verschillende internationale richtlijnen voor traumabehandeling, wat aangeeft dat EMDR als evidence-based behandeling wordt erkend.
Wanneer wordt EMDR afgeraden of is het minder geschikt?
Er zijn situaties waarin EMDR minder geschikt is of waarbij extra voorzichtigheid geboden is. De belangrijkste contra-indicaties voor EMDR zijn:
Actieve psychotische stoornissen
Ernstige dissociatieve stoornissen zonder voldoende stabilisatie
Acute crisis of suïcidaliteit
Onvoldoende emotionele draagkracht
Epilepsie (in sommige gevallen)
In deze situaties is het vaak beter om eerst te werken aan stabilisatie en veiligheid, voordat je met traumaverwerking begint. Soms kan EMDR later in het behandeltraject alsnog worden ingezet, als de basis stabieler is.
Hoeveel EMDR-sessies zijn nodig voor resultaat?
De behandelduur bij EMDR kan sterk variëren. Voor de verwerking van een enkelvoudig trauma kunnen soms 3-5 sessies voldoende zijn. Bij complexere of meervoudige trauma's zijn vaak meer sessies nodig, soms 10-15 of meer. Factoren die de duur beïnvloeden zijn:
De aard en complexiteit van het trauma
Hoe lang het trauma geleden is
Of er sprake is van meerdere traumatische ervaringen
Je persoonlijke verwerkingsstijl
Vaak merk je al na enkele sessies verbetering, maar volledig herstel kost vaak meer tijd. Je therapeut evalueert regelmatig met je of de behandeling aanslaat en hoeveel sessies nog nodig zijn.
Wat zijn mogelijke bijwerkingen of risico's van EMDR?
EMDR is over het algemeen een veilige therapievorm, maar kan wel tijdelijke bijwerkingen hebben. Tijdens en na een sessie kun je het volgende ervaren:
Verhoogde emotionele gevoeligheid
Levendige dromen of nachtmerries
Tijdelijke vermoeidheid of hoofdpijn
Opkomen van nieuwe herinneringen
Deze reacties zijn normaal en meestal tijdelijk - ze maken deel uit van het verwerkingsproces. Je therapeut bereidt je hierop voor en geeft je handvatten om hiermee om te gaan. De verwerking gaat vaak ook door tussen de sessies door, wat soms emotioneel belastend kan zijn.
Kan EMDR bij kinderen en jongeren worden toegepast?
Ja, EMDR kan zeer effectief zijn bij kinderen en jongeren. De behandeling wordt dan aangepast aan de leeftijd en ontwikkelingsfase van het kind. Bij jonge kinderen worden bijvoorbeeld spelelementen gebruikt of tekenopdrachten in plaats van abstracte oogbewegingen.
EMDR bij kinderen heeft als voordeel dat het vaak sneller werkt dan bij volwassenen. Kinderen zijn vaak flexibeler in hun denken en kunnen traumatische ervaringen soms gemakkelijker verwerken. Wel is het belangrijk dat de therapeut gespecialiseerd is in het werken met kinderen en de ouders/verzorgers goed betrekt bij de behandeling.
EMDR-therapie: Belangrijke inzichten en overwegingen
Als je overweegt om met EMDR-therapie te beginnen, zijn er enkele belangrijke punten om in gedachten te houden. Kies altijd voor een gekwalificeerde therapeut met een specifieke opleiding in EMDR.
Wees daarnaast voorbereid op het feit dat EMDR een intensieve therapie kan zijn die tijdelijk voor meer emoties kan zorgen, voordat het beter gaat. Zie dit als een teken dat er verwerking plaatsvindt. Weet ook dat EMDR geen wondermiddel is, maar wel een krachtige methode voor de juiste problemen.
Bij ons bieden we toegang tot gekwalificeerde psychologen die EMDR kunnen toepassen wanneer dat geschikt is voor jouw situatie. We helpen je graag met een persoonlijk behandelplan dat aansluit bij jouw specifieke behoeften.