Wat is positieve psychologie precies?
Positieve psychologie is dus de wetenschappelijke stroming die erop gebaseerd is om het beste uit jezelf en uit anderen te halen. De positieve psychologie kun je zien als de omgekeerde versie van de traditionele psychologie. In traditionele psychologie wordt vaak gekeken naar ‘wat er mis is’ en wordt geprobeerd om dit op te lossen of te repareren. Bijvoorbeeld: je voelt je depressief en je hebt een burn-out: hoe kom je hier vanaf? De positieve psychologie focust zich juist op de gevoelens of gedachten die je graag wil bereiken of voelen, zoals veerkracht, hoop, moed, en vertrouwen. Op deze manier kijkt de positieve psychologie niet naar ziekte, zwakte en problemen, maar juist naar kracht, welbevinden en optimaal functioneren. Je onderzoekt hoe je het beste uit jezelf kan halen.
Hoe werkt positieve psychologie?
Eén van de grondleggers van de Positieve Psychologie, de Amerikaanse psycholoog Martin Seligman, vatte de belangrijkste kenmerken van zijn positieve welzijns theorie samen in het acroniem (de afkorting) ‘PERMA’: positive emotion, engagement, relations, meaning en accomplishment. Dit zijn de belangrijkste elementen in de positieve psychologie. Een eerste kenmerk van positieve psychologie is dat het gaat over het ervaren van zoveel mogelijk positieve emoties en het leren van vaardigheden om deze te vergroten. Zo kun je bijvoorbeeld elke dag een dankbaarheidsoefening doen, waarbij je aan het eind van elke dag in een paar zinnen opschrijft waar je dankbaar voor bent. Wanneer je deze lijstjes vervolgens bespreekt met iemand anders, blijkt dit nog beter te werken. Je ervaart hierdoor meer positieve gevoelens. Het tweede kenmerk is betrokkenheid: je betrokken voelen en zijn bij anderen helpt om te leren, groeien en geluk te voelen. Hierbij kunnen we ook onze sterke kanten inzetten – de eigenschappen waarvan we weten dat we er goed in zijn. Ook het hebben van positieve relaties is belangrijk voor ons welbevinden: dit geldt voor je partnerrelatie, maar net zo goed voor de relaties met gezin, familie, vrienden, collega’s of vreemden. We zijn als mens sociale dieren en in wezen altijd op zoek naar verbinding en liefde. Uit sterke relaties halen we steun in moeilijke tijden. Het vierde element is zingeving, waarin we ons inzetten voor een hoger doel of altruïstisch zijn: iets goeds doen voor een ander, zonder dat je daar zelf belang bij hebt. Een mooie oefening hierbij is om op één dag in de week, vijf dingen puur voor anderen in je omgeving te doen. De heg van je buurman knippen, het huis van een vriend opruimen of vrijwilligerswerk in jouw wijk of gemeente doen. Je maakt hiermee anderen én jezelf blij. Tot slot is iets bereiken in je leven een belangrijk element binnen de positieve psychologie. Wanneer we doelen zetten en bereiken, geeft dat ons trots en voldoening. Door het streven naar succes helpen we onszelf vooruit en halen we het beste in onszelf naar boven. Wanneer jij en je therapeut aan de slag gaan met deze vorm van psychologie ligt de focus op al deze elementen in je leven en om te ontdekken hoe jij hier een positieve verandering in kunt brengen.
Waarom positieve psychologie?
In de traditionele psychologie en psychiatrie ligt de focus voornamelijk op negatieve emoties en gedachten. De positieve psychologie legt de focus juist op positieve emoties en welbevinden.
Stel: op een schaal van -10 (zwaar depressief) tot +10 (een heel gelukkig mens) zet jij jezelf op -8. In de traditionele psychologie ligt de focus dan voornamelijk op hoe je van -8 (behoorlijk depressief) naar 0 (niet meer depressief) komt. Bij Het positieve psychologie ligt de focus dan meer op: hoe kom je van -10 naar +10? Van je depressie af zijn is dan niet het einddoel: zoveel mogelijk positieve emoties en zingeving ervaren is het einddoel.
Dit betekent niet dat de positieve psychologie het bestaan van negatieve gevoelens ontkent of volledig ontwijkt. Negatieve gevoelens zoals verdriet, pijn en stress horen bij het leven, maar de positieve psychologie gaat ervan uit dat je hier beter mee kunt omgaan als de focus voornamelijk ligt op het ervaren van positieve gevoelens en het ontdekken en ontwikkelen van je eigen kracht.
De sterke kanten benadering
Een onderdeel van de positieve psychologie is de ‘sterke kanten benadering’. Sterke kanten zijn positieve karaktereigenschappen die impact hebben op hoe je denkt, voelt en je gedraagt. Er zijn ontzettend veel sterke kanten en iedereen heeft een unieke set van sterke kanten. Bovendien kun je je sterke kanten verder ontwikkelen.
Voorbeelden van sterke kanten zijn bijvoorbeeld creativiteit, een open houding, moed, vriendelijkheid, eerlijkheid, zelfcontrole, humor en dankbaarheid. Het ontdekken van je sterke kanten en het bewust inzetten van je sterke kanten in het dagelijkse leven is een mooie toepassing. Want wanneer jij je sterke kanten ontdekt, inzet en verder ontwikkelt neemt je motivatie toe en groei je. Dit komt omdat je kijkt naar mogelijkheden in plaats van onmogelijkheden. Wanneer jij en je therapeut samen aan de slag gaan met positieve psychologie, ga je vrijwel zeker ook aan de slag met het (her)ontdekken en inzetten van je sterke kanten.
Oefeningen
In de positieve psychologie is allerlei onderzoek gedaan naar positieve emoties zoals veerkracht, dankbaarheid, hoop en moed. Al het onderzoek wat daarover bekend is heeft geleid tot wetenschappelijk bewezen oefeningen. Wanneer jij en je therapeut aan de slag gaan met positieve psychologie, zul je van deze praktische oefeningen gebruik maken, zoals schrijfopdrachten en visualisaties.
Een voorbeeld hiervan is het visualiseren (het nadenken over en invoelen van) je ‘best mogelijke zelf’. Hierbij stel je je voor dat je hard hebt gewerkt en dat het je gelukt is om je doelen te bereiken. Het gaat hierbij niet om onrealistische fantasieën (ik ben morgen een bodybuilder), maar om positieve en haalbare doelen (ik ga 3 keer per week sporten). Uit onderzoek blijkt dat als je twee weken lang elke dag je ‘best mogelijke zelf’ visualiseert, je je meer optimistisch voelt: ook lang nadat je met het visualiseren bent gestopt. Een andere oefening is om een week lang elke avond voor het slapengaan op te schrijven welke drie goede dingen er die dag zijn gebeurd. Schrijf hierbij op hoe het kwam dat die goede dingen plaatsvonden en hoe je hier zelf invloed op hebt gehad. Door deze oefening voel je je gelukkiger en minder depressief (zelfs tot zes maanden later), ook al doe je deze oefening slechts een week.
Ook dankbaarheid oefeningen, waarbij je alle grote en kleine zaken opschrijft waar je dankbaar voor bent, hebben een enorm positief effect op jouw gevoel. Een mooie opdracht hierbij is ook het schrijven van een brief naar de mensen voor wie jij dankbaar bent. Als je deze ook nog aan hen voorleest, wordt jouw (en hun) geluksgevoel nog groter.
Voor wie is positieve psychologie bedoeld?
In principe kan iedereen aan de slag met positieve psychologie. Wanneer jij op zoek bent naar meer zingeving en plezier in je leven, kan de positieve psychologie hier een goed hulpmiddel bij zijn. De positieve psychologie gaat er vanuit dat iedereen geluk kan ervaren en dat iedereen beschikt over eigen (veer)kracht, herstellend vermogen en sterke kanten. Het ontdekken van deze kanten van jezelf en deze verder inzetten zorgt ervoor dat jij je sterker en beter voelt. Ook kun je hierdoor beter omgaan met tegenslagen in het leven, of deze tegenslagen anders gaan bekijken.
Tegelijkertijd is positieve psychologie geen alleskunner: als je bijvoorbeeld last hebt van een trauma kan positieve psychologie zeker helpen, maar heb je daarnaast waarschijnlijk ook specifieke trauma-therapie nodig om je trauma te verwerken, zoals EMDR. Natuurlijk hoef jij hier niet zelf over na te denken: tijdens het intakegesprek zoekt de therapeut samen met jou uit welke therapie voor jou het beste is. In het algemeen geldt dat positieve psychologie voor iedereen van toegevoegde waarde kan zijn.
Positieve psychologie gebruiken om psychische problemen te voorkomen
Positieve psychologie kan heel goed worden ingezet om psychische problemen te voorkomen. Wanneer je focust op positieve emoties zoals dankbaarheid, optimisme, hoop, moed en verbondenheid en uitgaat van je sterke kanten en eigen kracht, vergroot dit jouw weerbaarheid en veerkracht. Je komt zo sterker in het leven te staan en kan daarmee ook beter omgaan met tegenslagen. Het kan daarom heel goed preventief worden ingezet om psychische problemen te voorkomen.
Online positieve psychologie, vergoeding en werkwijze bij Mindler
Ben je enthousiast geworden en wil je graag aan de slag met positieve psychologie? Bij Mindler gebruiken we deze therapie als onderdeel van Cognitieve Gedragstherapie (CGT). CGT valt onder de basis-GGZ en deze wordt in veel gevallen door je basiszorgverzekering vergoed. Om dit zeker te weten kun je het beste even contact opnemen met je zorgverzekering. Om bij Mindler therapie te volgen, kun je de app alvast downloaden en een account aanmaken. Zo kun je alvast bekijken met welke psycholoog jij graag zou willen samenwerken.