Wat is ADHD?
Van ADHD heb je vast wel eens gehoord. Waarschijnlijk in combinatie met de woorden ‘druk’ en ‘kinderen’. Maar wist je dat ADHD niet alleen bij kinderen voorkomt? Ook volwassenen kunnen ADHD hebben. In dit artikel gaan we in op de psychische klachten van ADHD, waar je op kunt letten en hoe je daarmee om kunt gaan in het dagelijks leven. Bij Mindler kun je terecht voor de behandeling van ADHD klachten, echter niet voor de diagnostiek.
De afkorting ADHD komt voort uit het Engels. Voluit heet de ontwikkelingsstoornis: ‘attention deficit hyperactivity disorder’, wat zoveel betekent als aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis in het Nederlands.
ADHD is een benaming ontleend aan het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (een handboek dat als standaard in de psychiatrische diagnostiek dient) en staat voor een cluster aan symptomen die het dagelijks leven van patiënten kunnen belemmeren. Denk dan aan symptomen als rusteloosheid, moeite met leren, impulsief gedrag en concentratieproblemen.
Er zijn in Nederland volgens het RIVM zo’n 123.100 volwassenen tussen de 18 en 44 jaar gediagnosticeerd met ADHD en de verwachting is dat dit aantal de komende jaren gaat stijgen.
Het hebben van ADHD kan je leven best wel beïnvloeden, maar met behulp van een psycholoog kun je leren hoe je het beste met je ADHD kunt omgaan, en er soms juist de voordelen van in kan leren zien.
Bij Mindler werken psychologen die gespecialiseerd zijn in het behandelen van ADHD. Bij hen kun je terecht om therapie te volgen die je kan helpen bij de klachten die je ervaart.
Overleg allereerst eens met de huisarts, deze kan het beste beoordelen of en voor wie je een verwijzing nodig hebt. Heb je een geldige verwijsbrief voor Mindler, dan kun je de app downloaden en één van de ervaren psychologen uitzoeken voor een intake.
In dit artikel vertellen we wat ADHD precies is, welke kenmerken en symptomen erbij horen, en wat de nadelen maar ook voordelen zijn. Daarnaast kom je meer te weten over de behandelingen die je kunt volgen wanneer je ADHD hebt en hoe je het beste met ADHD kunt omgaan in het dagelijkse leven.
Over ADHD
“ADHD, dat is toch die ziekte die drukke kinderen hebben?” Het kan inderdaad zo zijn dat een druk kind last heeft van ADHD. Maar het kan ook gewoon een druk kind zijn. Het zijn ook zeker niet alleen kinderen die ADHD hebben. Ook volwassenen kunnen deze ontwikkelingsstoornis, want dat is het, hebben. Bovendien worden kinderen natuurlijk ook op een gegeven moment volwassen, maar dat betekent niet dat de ADHD verdwijnt.
Volgens het RIVM heeft 72% van de volwassenen met ADHD ook ADHD gehad in de kindertijd. Ongeveer 75% van de mensen heeft naast ADHD nog één of meer andere stoornissen, zoals gedragsstoornissen of angststoornissen.
ADHD is een neurobiologische stoornis en er zijn verschillende vormen: ADHD-I, ADHD-H, ADHD-NAO en ADHD-C. De laatste vorm, waarbij de symptomen van ADHD-I en ADHD-H gecombineerd worden, komt het vaakste voor.
ADHD betekenis
Het verschil tussen ADHD en ADD
ADHD wordt soms wel eens verward met ADD. Het klopt dat veel kenmerkende symptomen in beide stoornissen aanwezig zijn. Concentratieproblemen, rusteloosheid en ook leerproblemen zijn symptomen waar mensen in beide gevallen last van kunnen hebben. Er is echter een belangrijk verschil en dat is het hyperactieve gedrag. Dit is kenmerkend voor ADHD, maar niet voor ADD. Mensen met die laatste ontwikkelingsstoornis zijn vaak juist erg ‘dromerig’.
ADHD kenmerken en symptomen
Om erachter te komen of je ADHD hebt is het natuurlijk belangrijk om de symptomen ervan te kunnen herkennen. Let wel; overleg altijd met je huisarts als je vermoed dat er sprake is van ADHD.
De meest voorkomende symptomen zijn:
Concentratie- en aandachtsproblemen
Hyperactiviteit
Impulsiviteit
Geregeld dingen kwijt raken
Een gebrek aan organisatietalent
Snel afgeleid zijn
Niet elke patiënt heeft last van dezelfde symptomen. Kinderen hebben vaak iets andere symptomen dan volwassenen en ook tussen mannen en vrouwen lijken verschillen te zitten als het gaat om de manier waarop ADHD zich openbaart.
ADHD bij kinderen: kenmerken en symptomen
Als ouder heb je de belangrijke taak om je kind niet alleen goed op te voeden, maar ook te beschermen. Door goed naar je kind te kijken kun je zien of je zoon of dochter lekker in zijn/haar vel zit, of dat er ‘iets’ met je kind aan de hand is. Om erachter te komen of je kind ADHD heeft kun je letten op de volgende symptomen die kenmerkend zijn voor kinderen met ADHD:
Wiebelen op de stoel
Niet kunnen blijven zitten
Veel bewegen met handen en voeten
Rondrennen of overal op klimmen
Veel praten
Geen rust kunnen nemen
Ongeduldig
Niet goed luisteren
Aandacht niet bij taken kunnen houden (en daardoor fouten maken)
Vaak dingen vergeten
Moeite met het afronden van taken
Snel afgeleid zijn
Hyperactief gedrag
Niet goed opletten
Concentratieproblemen
Niet denken maar doen (impulsief gedrag)
ADHD bij volwassenen: kenmerken en symptomen
Tot grote opluchting van veel volwassenen met ADHD wordt de ontwikkelingsstoornis nu ook bij hen eindelijk onderkend. Omdat dit eerder nog niet zo was is het heel goed mogelijk dat je ADHD hebt, maar hier nooit achter bent gekomen. ADHD bij volwassenen wordt soms ook wel AADD genoemd (Adult Attention Deficit hyperactivity Disorder). Wil je weten of jij ADHD/AADD hebt, let dan op de volgende symptomen, die kenmerkend zijn voor ADHD bij volwassenen:
Problemen met concentreren
Lastig ergens je aandacht bij kunnen houden
Impulsief gedrag (bijvoorbeeld iemand onderbreken tijdens een gesprek)
Zoals je ziet zijn er minder symptomen van ADHD bij volwassenen te zien, dan bij kinderen. Dat komt omdat je als volwassene beter met je ADHD hebt leren omgaan. Vaak kiezen mensen bijvoorbeeld een beroep waarbij hun ADHD niet in de weg zit.
ADHD bij mannen: kenmerken en symptomen
Mannen met ADHD hebben dit vaak al langer. Als kind konden ze zich uitleven door lekker rond te rennen en overal op te klimmen, maar als man kan dat natuurlijk niet. En dat is lastig, want de drang om dat te doen is er wel. Omdat die onrust zich toch op een of andere manier moet uiten kunnen volwassen mannen de volgende symptomen hebben, naast de ‘standaard’ symptomen bij volwassenen:
Tics
Zenuwtrekken
Altijd iets in de handen willen hebben om mee te spelen
Veel bewegen met de voeten en handen
Niet rustig kunnen blijven zitten
ADHD komt bij mannen trouwens vaker voor dan bij vrouwen.
ADHD bij vrouwen: kenmerken en symptomen
Hoewel minder vaak dan mannen, kunnen vrouwen ook heel goed last hebben van ADHD. En ook bij vrouwen is het vaak zo dat de hyperactiviteit wat minder is, maar de andere symptomen nog steeds aanwezig zijn.
Niet op je beurt kunnen wachten
Geen boek kunnen lezen
Altijd een druk en vol hoofd
Van de hak op de tak springen als je een verhaal vertelt
Vaak te laat op een afspraak komen
Op het werk goed georganiseerd zijn, maar thuis helemaal niet
Veel vrouwen die last hebben van ADHD hadden dat waarschijnlijk toen ze kind waren ook al. Werd je vaak bestempeld als ‘druk’ en kreeg je geregeld straf omdat je niet goed luisterde? Was het lastig om op school goede cijfers te halen omdat je je niet goed kon concentreren? Dan is de kans groot dat je toen al last had van ADHD. Naarmate je ouder bent geworden, heb je jezelf beter leren controleren en waarschijnlijk ook een baan gezocht waarbij je ADHD niet zo opvalt.
Voordelen en nadelen van ADHD
Door de meeste mensen wordt ADHD gezien als iets wat vervelend is om te hebben. Mensen met ADHD zijn druk, chaotisch en komen vaak te laat. Niet echt iets om heel blij mee te zijn. Maar weet je dat er ook mensen zijn die voordelen ervaren van het hebben van ADHD? We zetten een paar belangrijke voor- en nadelen van het hebben van ADHD op een rij:
Voordelen van ADHD
CreativiteitMensen met ADHD vinden het vaak makkelijker om ‘out of the box’ te denken. Dat zorgt ervoor dat ze creatief vaak sterk zijn. Mensen met ADHD kiezen daarom ook vaak voor een creatief beroep waar ze hun energie goed in kwijt kunnen.
FantasierijkDit voordeel hangt een beetje samen met de creativiteit. Mensen met ADHD denken nét even anders, en hebben daardoor een rijke fantasie. Deze eigenschap kun je op allerlei manieren toepassen in je leven.
Empathisch vermogenMensen met ADHD hebben een groot empathisch vermogen. Omdat ze ‘verder’ denken kunnen ze zichzelf makkelijk in de schoenen van de ander verplaatsen.
Oplossend vermogenProblemen oplossen is iets wat iemand met ADHD goed kan. Hij of zij kan van verschillende kanten het probleem bekijken en daardoor sneller tot een goede oplossing komen. Of het nu gaat om een legpuzzel, of een zakelijk probleem. Iemand met ADHD heeft er plezier in om het tot een goed einde te brengen.
DoorzettingsvermogenIemand met ADHD geeft niet snel op. Als is het maar omdat je dan wat rustiger aan kunt doen. En dat is precies wat diegene nooit echt wil. Daarom is iemand met ADHD doortastend, gaat hij graag een uitdaging aan, en zal hij nooit stoppen voordat de taak is voltooid.
HumorLast but least, mensen met ADHD hebben vaak een zeer goed gevoel voor humor. Dat komt door het out of the box denken, het creatieve en fantasierijke vermogen. Of simpelweg de eigenschap om ‘anders’ tegen zaken aan te kijken, dan mensen zonder ADHD.
Nadelen van ADHD
Was het maar zo dat het hebben van ADHD alleen maar voordelen had. Helaas zitten er ook een nadelen aan, zoals:
ConcentratieproblemenConcentratieproblemen uiten zich in fouten bij bepaalde taken. Omdat iemand met ADHD de concentratie niet lang vast kan houden, wordt een tekst bijvoorbeeld niet nog een keer nagelezen, waardoor spelfouten niet worden opgelost.
VergeetachtigMensen met ADHD zijn vaak een beetje verstrooid. Je bent vaak op zoek naar je bankpas of je autosleutel. En je komt geregeld te laat op een afspraak omdat je het tijdstip verkeerd hebt.
Gevoelig voor verslavingenAls iemand met ADHD ben je vaak druk in je hoofd. Bepaalde middelen, zoals alcohol of drugs, kunnen die drukte in het hoofd even wat verminderen, en dat maakt iemand met ADHD gevoelig voor verslavingen.
Impulsief en ongeduldigHoewel je je als je ouder wordt vaak wel wat minder impulsief gaat gedragen dan toen je kind was zit het er bij volwassen mensen met ADHD vaak nog wel in. Je laat mensen niet uitpraten, je kan niet op je beurt wachten, je springt van de hak op de tak, je praat door anderen heen en je maakt zinnen van de ander ongevraagd af.
BeweeglijkIemand met ADHD heeft moeite met stil zitten. Je bent altijd met je voeten aan het schuiven of aan het draaien met je bureaustoel. En het liefst heb je iets in je hand om mee te spelen, zoals een pen of een elastiekje.
Teveel hooi op de vork nemen‘Rust’ is een lastig woord voor mensen met ADHD. Het liefst doe je meerdere dingen tegelijk, en rustig zitten op de bank hoort daar niet bij. Daardoor loop je het gevaar dat je te veel dingen gaat doen, terwijl het eigenlijk tijd is om even tot rust te komen.
ADHD uit zich niet bij iedereen hetzelfde. Het kan zijn dat je bepaalde voordelen helemaal niet als zodanig ervaart of dat je nog andere nadelen kunt noemen. Bovenstaande punten zijn dan ook niet de enige voor- en nadelen van het hebben van ADHD, maar geven wel een indicatie.
Heb ik ADHD? Testen op ADHD
Om erachter te komen of je last hebt van ADHD kun je een test doen. Je kunt zelf een test opzoeken online, maar je kunt je ook laten testen door een professional. Ga echter eerst eens praten met je huisarts om te zien wat het beste voor jou is.
ADHD test voor volwassenen
Voor een goede online test om te kijken of je als volwassene ADHD hebt kun je online terecht bij ADHD-Nederland. Ook bij ADHDcentraal staat een ADHD zelftest online. De testen houden verband met de symptomen die iemand met ADHD ervaart. Let op: met deze test krijg je geen diagnose, maar de uitslag kan wel een reden zijn om contact te zoeken met je huisarts.
Heeft mijn kind ADHD: ADHD test voor kinderen
Vertoont je kind bepaalde symptomen en vermoed je dat je zoon of dochter misschien wel ADHD heeft? Dan kun je ook testen vinden die je als ouder voor je kind kunt invullen.
Door goed op de symptomen te letten en zelftests te doen kun je een indicatie krijgen van de kans die jij of je kind hebt op ADHD. Let er wel op dat deze online zelftests geen uitsluitsel bieden. Een echte diagnose krijg je van een professional. Overleg altijd met je huisarts.
ADHD behandelingen – Welke behandeling krijg je bij ADHD?
Wat houdt zo’n ADHD behandeling nu precies in? Vaak wordt Cognitieve Gedragstherapie (CGT) ingezet bij ADHD. Ook medicatie kan helpen bij ADHD. Let wel, bij Mindler schrijven wij geen medicatie voor.
ADHD medicatie
Bij de behandeling van ADHD wordt vaak medicatie ingezet. Behandeling van ADHD met medicatie is namelijk zeer effectief. De medicijnen genezen ADHD niet, maar verminderen de symptomen die ermee gepaard gaan. Soms verdwijnen symptomen door medicatie zelfs helemaal. Mensen met ADHD die medicatie gebruiken spreken vaak van ‘meer rust’ en ‘meer overzicht’ in het dagelijkse leven.
Omgaan met ADHD in het dagelijks leven
ADHD kan een flinke invloed hebben op je dagelijkse leven. Vaak is het zo dat niet alleen jij lijdt aan je ADHD, maar dat je omgeving ook last heeft van jouw ontwikkelingsstoornis. Dat kan zorgen voor problemen op je werk, of binnen je eigen gezin.
ADHD en familie
Binnen een gezin kan ADHD een flinke stempel drukken op een normale doordeweekse dag. Ouders kunnen moeite hebben om hun kinderen met ADHD in toom te houden. En kinderen kunnen last hebben van ouders met ADHD die er een chaotisch huishouden op nahouden. Ook het elkaar niet kunnen laten uitpraten, impulsief gedrag en fysieke drukte kan zorgen voor enorme frustraties binnen een gezin.
ADHD en werk
Ook op het werk kan ADHD je flink in de weg zitten. Zo vind je het bijvoorbeeld lastig om je aandacht erbij te houden in een vergadering en heb je misschien de neiging mensen in de rede te vallen. Mensen met ADHD doen soms langer over taken dan hun collega’s, zijn vaak slordiger en vinden organiseren lastig. Het is doorgaans zo dat mensen met ADHD uiteindelijk een beroep kiezen waarin ze hun energie goed kwijt kunnen. Een beroep in de sport, of een drukke baan in het bankwezen bijvoorbeeld.
De geschiedenis achter ADHD en ADD
Hoewel ADHD misschien al wel langer bestaat werd het in 1902 voor het eerst beschreven door de Britse kinderarts George Frederic Still. 35 Jaar later was het de arts Charles Bradley, die voor het eerst medicatie voorschreef aan kinderen om het gedrag van lastige jongeren te beïnvloeden (Bradley werkte in een inrichting voor moeilijk hanteerbare jongens).
Even werd er gedacht dat gedragsproblemen werden veroorzaakt door beschadigingen in de hersenen, maar men vond dat in 1967 toch een wat heftige bewoording en dus voerden ze de wat mildere term ‘minimal brain dysfunction’ in. Pas in de jaren 70 kwam men erachter dat ADHD niet alleen bij kinderen voorkwam. En hoewel de wetenschappelijke bewijzen op tafel lagen, bleven veel mensen nog lang geloven dat ADHD een opvoedingsprobleem was, en niet een aandoening met een biologische oorzaak. Gelukkig is dat inmiddels anders en is het duidelijk dat het hebben van ADHD niets te maken heeft met je opvoeding.
ADHD behandeling bij een erkende psycholoog
Herken je je in het verhaal wat je net gelezen hebt? Denk je bij het lezen van de symptomen dat het over jou of iemand binnen je gezin gaat? Neem dan contact op met je huisarts of kijk eens op Thuisarts.nl.
Niet alleen medicijnen, maar ook therapie kan ingezet worden om de klachten bij ADHD te helpen verminderen, of beter met je ADHD te leren omgaan in je dagelijkse leven. De psychologen van Mindler staan klaar om je te helpen, op een locatie en tijdstip dat het jou goed uit komt. Let wel; overleg eerst met je huisarts of een behandeling bij Mindler voor jou van toepassing is.
Er zijn verschillende methodes beschikbaar om je te behandelen. Meestal is het een combinatie van gesprekken met je therapeut en opdrachten of oefeningen.
In de app van Mindler kun je op zoek gaan naar je eigen persoonlijk ADHD therapeut. Iemand die je begeleid door middel van oefeningen of gesprekken, en je handvatten geeft om ADHD een plek te geven in de dagelijkse gang van zaken. Jij kiest zelf met wie je aan de slag wilt gaan om beter met je ADHD te kunnen leren omgaan.