Psychische hulp

Wat is psychische hulp? Welke psychische hulp is er? In dit artikel lees je meer over de verschillende soorten psychische hulp bij psychische problemen en geven we tips over hoe je het beste psychische hulp vindt. Ook lees je over welke psychische hulp kan worden vergoed vanuit de basisverzekering.

Mindler therapie

Mindler kan je helpen met Psychische hulp

Mindler maakt de geestelijke gezondheidszorg toegankelijk voor iedereen. Dit doen wij door videogesprekken aan te bieden met erkende psychologen via onze app.

Benieuwd hoe het werkt?

Psychologen werkzaam bij Mindler

Wij hebben de psychologen die je kunnen helpen

Soms loopt het leven even niet zo lekker. Waar anderen fluitend van de ene dag in de andere dag lijken te tuimelen lijkt het bij jou wel eens alsof alles tegen zit. Je voelt je somber, lusteloos, hebt best wel vaak ruzie of een akkefietje en de laatste keer dat je echt plezier had kun je je niet zo gauw meer herinneren. Dit zijn allemaal aanwijzingen voor het feit dat het psychisch niet zo goed met je gaat. Om je weer beter te voelen kun je dan psychische hulp zoeken (dit wordt ook wel psychologische hulp genoemd). Psychische hulp bestaat er in allerlei soorten en maten. Ieder persoon is namelijk uniek en iedereen heeft zijn eigen problemen. Die psychische problemen kunnen per persoon ook verschillende oorzaken en gevolgen hebben. Sommige mensen hebben een ziekte waar ze psychische hulp bij nodig hebben (bijvoorbeeld een psychische stoornis), anderen hebben lichtere klachten die, als ze geen hulp zoeken, kunnen uitmonden in wat zwaardere psychische klachten. Bij de één zijn de klachten al vanaf de jonge jaren aanwezig, door bijvoorbeeld een moeilijke jeugd. Bij een ander verschijnen de psychische klachten pas veel later en kan de oorzaak een heel andere zijn, bijvoorbeeld een stressvolle werksituatie die zorgt voor een burn-out. Als je mentaal niet lekker in je vel zit word je leven er niet leuker op. Vaak ben jij niet de enige die te maken heeft met de klachten. Ook het leven van je naasten kan beïnvloed worden door jou psychische klachten. Hulp zoeken bij dat soort klachten is niet altijd makkelijk. Het is best moeilijk om toe te geven dat het niet zo goed met je gaat. De stap om professionele hulp in te schakelen kan daarom best een grote zijn. Bij Mindler proberen we de drempel om psychische hulp in te schakelen wat lager te maken, door online te werken.

Psychische hulp thuis op de bank

Bij Mindler kun je terecht voor online psychische hulpverlening. Via de app van Mindler kun je de psycholoog uitzoeken die ervaring heeft met het behandelen van de klachten die je ervaart. Omdat je zelf kunt kiezen met wie je gaat praten, voelt dat al iets vertrouwder dan wanneer je zomaar een psycholoog toegewezen krijgt. Als je een psycholoog hebt uitgekozen dan kun je in dezelfde app een dag en tijdstip uitkiezen waarop je een intakegesprek kunt inplannen. Je hebt contact met je psycholoog via een online beeldverbinding. Je kunt elkaar dus gewoon zien en horen, precies hetzelfde als bij een normaal bezoek aan een psycholoog. Je hoeft er nu alleen niet de deur voor uit. Zolang je bent aangesloten op het internet, kun je met elkaar praten. Thuis op de bank, of aan je eigen keukentafel bijvoorbeeld. Je krijgt via Mindler dus psychologische hulp van wie je wil, wanneer je wil en dat ook nog eens op een voor jou comfortabele locatie. Zo wordt psychische hulp inschakelen ineens een heel stuk makkelijker.

Wat is psychische hulp?

Psychische hulp is hulp die je kunt inschakelen voor het behandelen en voorkomen van psychische problemen, klachten en aandoeningen. Dat kan stress zijn, een angststoornis, een depressie, een eetstoornis, een burn-out, ADHD, het niet kunnen verwerken van een trauma of iets anders. Je kunt in Nederland psychische hulp krijgen door onze geestelijke gezondheidszorg (GGZ). De GGZ heeft vier belangrijke functies:

  • Preventie

  • Behandeling

  • Begeleiding

  • Verpleging en verzorging

  • Bescherming

Binnen de GGZ zijn er verschillende zorgcircuits mogelijk:

  • Eerstelijns-ggz

  • Ggz-preventie

  • Ggz voor kinderen en jeugdigen

  • Ggz voor volwassenen

  • Ggz voor ouderen

  • Ggz voor Langdurige Zorg en Wonen (LZW)

  • Forensische psychiatrie

  • Verslavingszorg

  • Openbare ggz

  • Ggz voor volwassenen met een gehoorstoornis

De GGZ is dus een afkorting voor geestelijke gezondheidszorg. GGZ Nederland is de brancheorganisatie hiervan. 90% van alle psychische hulpverleners is aangesloten bij GGZ Nederland. Maar wat wordt er nu eigenlijk precies bedoelt met hulpverleners? Als je psychische hulp nodig hebt, kun je bij verschillende professionals terecht. Meestal is de huisarts je allereerste aanspreekpunt. De huisarts werkt samen met een POH-GGZ. Dat staat voor praktijkondersteuner huisarts – geestelijke gezondheidszorg. De huisarts kan je eventueel ook doorsturen naar een psycholoog, psychotherapeut of psychiater. Ook SPV’ers (Sociaal psychiatrisch verpleegkundigen), maatschappelijk werkers, casemanagers en ervaringsdeskundigen kunnen je helpen bij psychologische problemen.

Last van psychische problemen?

Als je een dagje niet lekker in je vel zit, dan hoef je niet meteen op zoek naar psychische hulp. Iedereen heeft wel eens een flinke baaldag, en soms wel meer dan een. Meestal gaan die baaldagen vanzelf weer over. Als de zon ineens lekker begint te schijnen, of als je een beetje bent bijgeslapen. 30 minuten per dag bewegen, gezond eten en praten over je gevoel met een vriend of vriendin kan helpen om er weer bovenop te komen. Maar niet altijd…

Soms houden de klachten langer aan. Zelfs als je voldoende beweegt en gezond eet. Houden je klachten langer dan 2 weken aan, dan is er misschien meer aan de hand dan gewoon een dipje, en is het tijd om hulp te zoeken.

Hoeveel mensen zoeken psychische hulp?

Als je last hebt van psychische klachten, dan voel je je misschien alleen en onbegrepen. Maar besef dat je echt niet de enige bent die zich mentaal niet lekker voelt. Ruim vier op de tien mensen heeft in hun leven één of meer psychische aandoeningen gehad. Er zijn drie hoofdgroepen aan te wijzen als het gaat om psychische klachten:

  • Stemmingsstoornissen

  • Angststoornissen

  • Middelenstoornissen

Elk van deze groepen komt ongeveer even vaak voor. Als we afgaan op de publicatie van de NEMESIS-2, (het onderzoek naar de psychische gezondheid van de Nederlandse bevolking) dan zien we dat 11,4% van de ondervraagden in de afgelopen 12 maanden voor het interview hulp zocht vanwege psychische problemen. Daarvan werd het vaakst hulp gezocht door mensen met een stemmingsstoornis, een angststoornis en mensen met ADHD. Mannen en vrouwen zochten ongeveer even vaak psychische hulp. Per leeftijdscategorie verschilt de vraag naar psychische hulp. Mensen van 25 tot 35 jaar hebben het vaakst ooit in het leven één of meer psychische aandoeningen gehad. In de oudere leeftijdscategorie 55 tot 65 jaar is dat het minst vaak het geval.

Waarom psychische hulp inschakelen?

De reden om psychische hulp in te schakelen is natuurlijk omdat je je graag beter wil voelen. Voor sommige mensen voelt het overdreven om aan te kloppen bij een psycholoog. Want mentale problemen ‘die los je zelf wel op’, of ‘daarvoor kun je aankloppen bij je vriendin’ of ‘die horen nu eenmaal bij het leven’. Maar vergis je niet, lichte psychische problemen kunnen onbehandeld leiden tot veel grotere problemen. En kunnen op den duur zelfs overgaan in fysieke klachten. Mentale problemen kunnen een heel grote stempel op je leven drukken, en waarom zou je daar onder gebukt gaan, als je ook gewoon hulp kunt zoeken?

Welke psychische hulp heb ik nodig?

Je hebt besloten om eens te kijken of je gebaat bent bij psychische hulp. Gefeliciteerd! De eerste stap is dan al gezet, en dat is meestal een hele grote. Maar nu vraag je je af welke hulp je nu eigenlijk nodig hebt. Moet je naar een psycholoog, een psychiater of is een cursus mindfulness misschien een beter idee? Laten we eens kijken naar welke vormen van hulp er allemaal bestaan:

Soorten psychische hulp bij psychische problemen

Huisarts en POH-GGZ: Het eerste aanspreekpunt bij psychische problemen is de huisarts. Hij of zij zal met je praten over de aard van de klachten en een inschatting maken van welke hulp je nodig hebt. De huisarts werkt samen met de POH-GGZ, de praktijkondersteuner huisarts – geestelijke gezondheidszorg. De arts kan je ook medicijnen, zelfzorgmodules, psycho-educatie en e-health (internetbehandelingen) voorschrijven. Bij lichtere psychische klachten is dit vaak voldoende. Heb je meer hulp nodig, dan kan de huisarts je doorverwijzen naar de basis of gespecialiseerde GGZ. Het bezoek aan de huisarts en behandeling door de POH-GGZ is gratis.

Psychische hulp door maatschappelijk werker:

Als je op zoek bent naar psychische hulp kun je ook contact opnemen met een maatschappelijk werker. Deze kun je vaak bereiken via de gemeente. Een maatschappelijk werker zoekt samen met jou naar de oorzaak van je problemen en ook naar een oplossing. Je kunt een maatschappelijk werker inschakelen bij bijvoorbeeld gezinsproblemen, rouwverwerking, problemen op school of op het werk (zoals pesten), bij onveilige thuissituaties of bij eenzaamheid. De maatschappelijk medewerker kan andere instanties inschakelen om je te helpen bij het oplossen van problemen. Denk dan bijvoorbeeld aan de gemeente, ouderenzorg, de GGD of een school. Ook kan de maatschappelijk werker aangeven dat er meer psychologische hulp nodig is. Bijvoorbeeld een bezoek aan een psycholoog. Het inschakelen van een maatschappelijk werker is gratis. Een maatschappelijk werker wordt ook wel eens een sociaal werker genoemd.

Psychische hulp met e-health:

E-health is een breed begrip, maar het komt erop neer dat e-health ervoor zorgt dat de behandelaar en de patiënt elektronisch informatie kunnen uitwisselen. Een gesprek met een psycholoog via een online beeldverbinding of via de chat is een voorbeeld van e-health. Als je via de app van Mindler een afspraak maakt met een behandelaar om therapie te volgen, dan heb je dus hulp ingeschakeld via e-health.

Psychische hulp via de basis ggz:

Met basis-ggz wordt de psychische hulp bedoeld die je kunt krijgen bij lichte klachten. Dat is de huisarts met de praktijkondersteuner en de maatschappelijk werkster en eerstelijnspsychologen.

Psychische hulp via gespecialiseerde ggz:

Als je meer hulp nodig hebt bij je problemen dan kan de huisarts je doorverwijzen naar de gespecialiseerde ggz. Je komt dan terecht bij een psycholoog, psychiater of andere hulpverlener die gespecialiseerd is in het behandelen van de klachten die jij ervaart. De behandelingen in de gespecialiseerde ggz zijn intensiever en vaak van langere duur dan de hulp die je krijgt via de basis-GGZ. Het gaat dan ook om complexere psychische problemen. Met een doorverwijzing van de huisarts of maatschappelijk werker wordt de gespecialiseerde ggz over het algemeen vergoed door je zorgverzekeraar. De kosten gaan wel van je eigen risico af en hangen samen met het aantal behandelingen dat je nodig hebt. Informeer bij je zorgverzekeraar over de vergoeding in jouw specifieke geval.

Psychische hulp bij vrijgevestigd hulpverlener:

Je kunt ook zelf contact opnemen met een psycholoog of psychiater met een eigen praktijk. Dit noemen we een vrijgevestigd hulpverlener. Als je psychische behandelingen neemt, zonder dat je een verwijsbrief kunt laten zien dan moet je de behandeling zelf volledig betalen.

Hoe vind ik psychische hulp?

Je vindt het tijd om op zoek te gaan naar psychische hulp, voor jezelf of misschien wel voor iemand anders. Als je voor jezelf gaat zoeken, dan kun je het beste als eerste even aankloppen bij de huisarts. Hij of zij zal dan met je in gesprek gaan over de klachten die je hebt en een goede inschatting kunnen maken van de hulp die je nodig hebt. Misschien kun je al door een paar sessies met de praktijkondersteuner een heel eind vooruit, maar wellicht word je doorgestuurd naar een psycholoog of psychiater. Met een doorverwijzing wordt deze hulp veelal vergoed door je zorgverzekeraar. Zonder verwijzing moet je de hulp zelf betalen.

Psycholoog met eigen kantoor

Als je wordt doorverwezen naar een psycholoog of psychiater heeft de huisarts waarschijnlijk wel een aantal adressen voor je, maar je kunt ook zelf op zoek gaan naar een professionele behandelaar. Je kunt ervoor kiezen om een psycholoog of psychiater met een eigen praktijk in te schakelen. Je maakt dan een afspraak en volgt de sessies bij de psycholoog of psychiater op kantoor.

Psychische hulp in een psychologenpraktijk

Je kunt er ook voor kiezen om naar een psychologenpraktijk te gaan. Zulke praktijken vind je vaak in een medisch centrum. In een praktijk werken meerdere psychologen en zij kunnen elkaar vervangen als dat nodig is. Zo weet je zeker dat je therapie gewoon door kan blijven gaan, ook al is je psycholoog een dagje ziek of een week met vakantie.

Psychische hulp online

Vind je het lastig om op een vreemd kantoor met iemand te praten die je nog niet eerder hebt ontmoet? Dan is online psychische hulp misschien iets voor je. Als je online kunt praten met een psycholoog of psychiater dan is het namelijk niet nodig om de deur uit te gaan. Zolang je verbonden bent met het internet kun je je therapie volgen waar je maar wilt. Mindler is een voorbeeld van een plek waar je online psychische hulp kunt krijgen. Vaak is online psychische hulpverlening qua tijd ook een stuk flexibeler en zijn de wachttijden korter.

Psychische hulp zoeken voor een ander

Soms is het nodig om hulp te zoeken voor iemand anders. Je merkt bijvoorbeeld dat iemand zichzelf niet is, snel geïrriteerd raakt, somber is, slecht slaapt of ineens veel gaat drinken. Vaak helpt het al als je degene die hulp nodig heeft, of lijkt te hebben, een luisterend oor biedt. Je kunt rustig vertellen dat er hulp te vinden is, en een lijstje aanreiken met plekken waar diegene zelf hulp kan inschakelen. Je kunt iemand ook wijzen op het feit dat er zelftests bestaan. Daarover lees je later meer. Probeer vooral te luisteren en niet in discussie te gaan. Het kan natuurlijk zijn dat degene met klachten jou ziet als een bemoeial. In dat geval is het slim een naaste in te schakelen van degene om wie het gaat. Maak je je echt ernstig zorgen, dan is het mogelijk om de huisarts van degene te contacteren of de crisisdienst van de ggz in te schakelen.

Welke psychische hulp wordt vergoed?

In principe wordt psychische hulp vergoed door je zorgverzekeraar. Er moet dan wel aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Deze voorwaarden staan in een protocol. Over het algemeen gelden de volgende regels:

Een gesprek met de huisarts en eventuele sessies bij de POH-GGZ worden gedekt vanuit je basis zorgpakket. Je hoeft dan geen eigen risico te betalen.

Alle psychische problemen uit de basis-GGZ en gespecialiseerde GGZ worden vergoed door je basis zorgverzekering, op voorwaarde dat er wordt voldaan aan de volgende voorwaarden:

  • Er is en diagnose (stoornis) vastgesteld aan de hand van de DSM V

  • Je moet een verwijsbrief hebben van de huisarts, bedrijfsarts, jeugdarts, medisch specialist, of arts voor verstandelijk gehandicapten waarin staat wie is verwezen en waarom. In de brief moet ook staan om welk soort zorg er verzocht wordt (basis of gespecialiseerde GGZ)

  • Een verwijzing is één jaar geldig 

  • Psychische klachten alleen zijn niet voldoende om gebruik te maken van verzekerde zorg

  • Voor een vervolgbehandeling is geen nieuwe verwijsbrief nodig, tenzij de behandeling meer dan een jaar is onderbroken.

Is psychologische hulp aftrekbaar?

Ja, psychologische hulp is aftrekbaar. Maar dat geldt alleen voor psychische hulp voor mensen vanaf 18 jaar.

Als je ondernemer bent en je psychische klachten zijn werkgerelateerd dan kun je je therapiesessies onder beroeps- of bedrijfskosten aftrekken van de belasting. Als werkgever is het goed om te investeren in de gezondheid van je werknemers om ziekteverzuim te voorkomen. Het kan daarom zijn dat een werkgever het begeleidingstraject deels voor je vergoed. Ook het UWV kan in bepaalde gevallen je therapie deels vergoeden.

Heb ik psychische problemen? Doe de test!

Het kan zijn dat je niet helemaal zeker weet of je psychische hulp nodig hebt. Om je daarbij te helpen zijn er online een heleboel verschillende websites en tests te vinden die je in je eigen tijd kunt bekijken en doen, om erachter te komen of het verstandig is om hulp in te schakelen. Zo verwijst de rijksoverheid je naar de website Mentaal Vitaal. Hier kun je van alles lezen over verschillende stoornissen en oefeningen vinden die je vast kunnen helpen bij bepaalde problemen. Deze website is onderdeel van de afdeling Publieksinformatie van het Trimbos-instituut, het landelijk Nederlands kennisinstituut voor mentale gezondheid. Jongeren kunnen zichzelf testen op mentale problemen met deze online test van ‘Mindmasters‘. De site richt zich op Amsterdamse jongeren, maar de test kan door iedereen ingevuld worden.

De geschiedenis achter psychische hulp

De psychologie kent een lange geschiedenis. Maar psychische hulp zoals we die nu kennen, in de vorm van therapie met een psycholoog of psychiater is eigenlijk best wel nieuw. Psychische patiënten werden in de middeleeuwen nog krankzinnigen genoemd. Het woord betekent letterlijk iemand van wie de zinnen (de geest, het verstand) krank (ziek) zijn. Werd de krankzinnige niet opgenomen in de gemeenschap (vaak als dorpsgek), dan kwam degene in een krankzinnigengesticht terecht waar ze werden vastgehouden in een donkere ruimte. Het kon ook gebeuren dat de familie van de krankzinnige zich zo schaamde dat ze hem of haar verborgen hielden voor de buitenwereld of, in het ergste geval, zelfs vermoordden. Het woord psychiater was tot de 19e eeuw nog niet bekend. Zo iemand noemden ze in die tijd een ‘alienist’ of ‘gestichtsarts’. Leuk om te weten: Netflix produceerde een hele tv-serie over een ‘alienist’. Krankzinnigen werden zacht gezegd niet heel goed behandeld. Eigen werd er vooral voor gezorgd dat ze van de straat waren, dan dat ze zelf hulp kregen. Totdat, volgens de legende, de Fransman Philippe Pinel krankzinnigen van hun ketenen bevrijdde in 1793. Dat gebeurde in het Bicêtre hospitaal in Parijs waar mannen waren opgesloten. Twee jaar later, in 1795 deed hij hetzelfde met patiëntes in het Salpêtrière hospitaal. Deze acties worden door velen beschouwd als het begin van de modernisering van de krankzinnigenzorg en het begin van de moderne psychologie.

Van ketens tot morele behandeling

Pinel en zijn volgelingen zorgen voor een ‘morele behandeling’ van de patiënten. Eerder had John Locke, een Engelse filosoof, de link gelegd tussen foute associaties en mentale onrust. ‘Geesteszieken’ zouden een gevolg zijn van verkeerde denkprocessen. Het was aan de behandelaars om de geestelijk zieken weer bij zinnen te krijgen. De gestichten werden verplaatst naar plekken buiten de stad waar rust en ruimte was. Dankzij het harde werk van de ‘gestichtsarten’ werden in zowel Frankrijk, Groot-Brittannië, Nederland en België de eerste ‘krankzinnigenwetten’ opgesteld. Daarin werd wettelijk omlijnd hoe de zorg voor psychiatrische patiënten eruit moest zien.

Het ontstaan van de DSM V

Psychiatrie werd langzaamaan gezien als een aparte wetenschap. Er werd steeds meer bekend en door inzichten die vaak in laboratoria ontstonden werden mentale aandoeningen steeds vaker beschouwd als een ziekte, in plaats van als een stoornis van het denken. Toen dat gedachtegoed eenmaal bestond, deden psychiaters uit allerlei hoeken van de wereld nieuwe ontdekkingen. Er kwamen ineens heel veel nieuwe psychische ziekten bij. Die wirwar van mentale ziekten werd ordelijk opgeschreven door de Duitser Emil Kraepelin (1856-1926). Hij schreef het ‘Lehrbuch’. Uit dit boek ontstond uiteindelijk het psychiatrisch handboek ‘Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders’. Dit handboek wordt door psychiaters en psychologen overal ter wereld gebruikt om een diagnose te kunnen stellen. Inmiddels is er een vijfde editie van dit boek. Psychische hulp is nu niet meer weg te denken uit de moderne wereld. Een bezoek aan de psycholoog of psychiater is bijna net zo normaal geworden als een bezoek aan de huisarts. Met de ontwikkeling van de technologie is het bezoeken van een psychiater of psycholoog een stuk makkelijker geworden. Dit kan tegenwoordig gewoon online met een beeldverbinding of via de chat.

Online psychische hulp met Mindler

Online psychische hulp vind je bij Mindler. Bij Mindler kun je met dezelfde uiteenlopende symptomen terecht als bij de klassieke vorm van therapie. Je kunt bijvoorbeeld contact opnemen bij:

  • Depressieklachten

  • Angstklachten

  • Trauma- en stressorgerelateerde stoornissen

  • Obsessies

  • Matige eetstoornissen

  • Faalangst

  • Panniekklachten

  • Sociale angstklachten

  • ADHD en ADD (m.u.v. de diagnose hiervan)

  • lees hier het volledige overzicht

Vind vandaag hulp voor je psychische problemen

Wil je graag op een comfortabele plek praten met iemand over jouw psychische problemen? Ben je op zoek naar psychische hulp en wil je niet op een wachtlijst komen te staan? Download dan nu Mindler op je tablet of telefoon en kijk direct welke psychologen er beschikbaar zijn om jou te helpen met het overwinnen van je psychische klachten.

Door niet af te wachten en online psychische hulp te zoeken heb je de eerste stap naar een beter en gelukkiger leven al gezet. Kijk ook eens op Thuisarts.nl en overleg met je huisarts, deze kan het beste beoordelen welke zorg jij nodig hebt.


Bijgewerkt: 2023-03-23

Auteur: Karin Leijen

Beoordeeld door: de psychologen van Mindler