Accepteer je negatieve gevoelens, gedachten en klachten waar je geen controle over hebt en focus je op dingen die het leven wél de moeite waard maken. Dat is heel kort het doel van ACT therapie. Voor deze vrij nieuwe vorm van therapie kun je terecht bij Mindler. Door de Mindler app op je telefoon te downloaden, kun je zonder wachttijden in contact komen met professionele behandelaars. Je kiest de behandelaar uit die het beste bij jou past en volgt je therapie door middel van een videoverbinding. Om ACT therapie te volgen hoef je dus je dus niet fysiek naar een psycholoog toe, maar praat je met jouw behandelaar vanaf een plek die voor jou handig is, bijvoorbeeld je eigen keuken of woonkamer.
Word jij soms ook moedeloos van je leven met (fysieke of mentale) pijn? Dat is niet heel gek, want pijn die steeds weer terugkeert, kan behoorlijk frustrerend zijn. Het liefste zou je een wonderpil slikken, die je voor altijd verlost van je sombere gedachten over zaken waar je zelf geen controle op lijkt te hebben.
Denk je wel eens: “Wat is mijn leven nog waard als ik er door de pijn nooit van kan genieten?” Dan doe je er goed aan verder te lezen, want het kan zomaar zijn dat ACT therapie precies is wat jij nodig hebt.
Wat is ACT therapie?
Om uit te zoeken of deze therapie wat voor je is, moet je natuurlijk eerst het antwoord weten op de vraag: wat is ACT therapie? ACT therapie is een vrij nieuwe vorm van gedragstherapie, die voortkomt uit de Boeddhistische Psychologie Stroming. De wetenschappelijk onderbouwde therapie richt zich op jouw gevecht tegen obstakels in het leven, die je verhinderen de dingen te doen die het leven de moeite waard maken. Het doel van ACT therapie is niet het verminderen van specifieke klachten bij een persoon, maar juist het beter leren omgaan met die klachten. ACT therapie zorgt ervoor dat je psychisch flexibeler wordt door je te focussen op zaken waar je wél controle over hebt, bijvoorbeeld je gedrag.
ACT betekenis
ACT staat voor ‘Acceptance and Commitment Therapy’. In het Nederlands is dat ‘Acceptatie en Inzet Therapie’. Het omgaan met obstakels is het gedeelte van de therapie wat ‘acceptance’ wordt genoemd. Het investeren in de zaken die jouw leven de moeite waard maken is het ‘commitment’ deel van de therapie.
Hoe werkt ACT therapie?
ACT therapie kunnen we misschien beter ACT training noemen. Je moet namelijk zelf aan de slag met verschillende oefeningen. Helaas kunnen we niet voorkomen dat we te maken krijgen met negatieve ervaringen. Deze horen nu eenmaal bij het leven en daar hebben we weinig controle over. Sommige mensen kunnen beter met negatieve ervaringen omgaan dan anderen. Een boek lezen, een lange wandeling maken of een yogales nemen, kan zorgen voor de rust om de negatieve ervaring een plek te geven. Maar soms heb je aan die zelfredzaamheid niet genoeg en blijven de negatieve gedachtes door je hoofd spoken. Experiëntiële vermijding ligt dan op de loer. Dat betekent dat je jouw klachten of negatieve ervaringen onbewust vermijdt waardoor je vaak juist nog meer klachten krijgt. Tijdens je therapie ga je kijken naar wat je precies dwars zit, en vooral hoe je daarmee omgaat. Dit doe je door middel van verschillende oefeningen. Deze oefeningen zorgen ervoor dat je obstakels leert accepteren en stopt met vechten tegen je negatieve gevoelens. Dit ‘vechten’ wordt vaak als heel vermoeiend ervaren en zorgt vaak voor nog meer klachten.
Niet kijken naar gevoel, maar naar gedrag
Bij ACT therapie wordt niet zozeer gekeken naar je gevoel, maar juist naar je gedrag. Hoe ga je met bepaalde gevoelens om? Je gedrag kun je namelijk sturen, gevoelens en gedachten komen spontaan bij je op. In tegenstelling tot andere vormen van therapie spelen gedragingen bij ACT dus een grotere rol dan gevoelens en gedachten. Het kan zijn dat je tijdens je therapie heel specifiek naar bepaalde ervaringen gaat zoeken, om te kijken hoe jij hiermee bent omgegaan. Misschien heb je de nare ervaring wel helemaal weggedrukt en komt het door zo’n oefening weer naar boven. Je kunt je daardoor tijdens de therapie eerst slechter gaan voelen voordat je je weer beter voelt. De ACT therapeut begeleidt je op een professionele manier tijdens het hele proces, en geeft je oefeningen die het beste bij jouw situatie passen.
Voor wie is ACT bedoeld?
ACT therapie kan voor veel verschillende klachten ingezet worden. Je kunt aan ACT therapie denken als je last hebt van één van de volgende klachten:
Chronische pijn
Angsten of fobie
Depressie
Obsessief-compulsieve stoornis
Matige eetstoornis
Levensfase problematiek
Psychotische stoornis
Epilepsie
Diabetes
Verslaving
Overigens hebben ook sporters zonder psychische klachten voordeel bij ACT interventies; zij leveren er betere sportprestaties door omdat ze leren omgaan met hun (vaak kritische) gedachten. Deze gedachten kunnen leiden tot zenuwen, faalangst, of vermijdingsgedrag, en daarmee kan het plezier in sport flink afnemen. Zonde, want de sporter begon ooit met zijn sport omdat hij er plezier in had. Omdat ACT zich ook in de sport heeft bewezen is de therapie de laatste jaren in een stroomversnelling geraakt binnen de sportpsychologie.
Voor- en nadelen van ACT therapie
Er zitten, net zoals bij alle vormen van therapie, zowel voordelen als nadelen aan ACT therapie. We zetten ze voor je op een rij:
Voordelen van ACT therapie
Wetenschappelijk bewezen: In 2011 is ACT in de Verenigde Staten als “evidence based” erkend, wat betekent dat wetenschappelijk bewijs is gevonden dat ACT therapie werkt.
Praktisch: Omdat de therapie werkt met oefeningen waarin een duidelijke structuur is aangebracht, is de therapie heel praktisch toe te passen. Je kunt direct met je oefeningen aan de slag.
Nadelen van ACT therapie
Kritiek: Hoewel de ACT therapie grotendeels wordt bejubeld is er af en toe ook kritiek op de therapie. Zo wordt er gezegd dat de inzichten binnen ACT niets nieuws zijn en dat deze al lang worden toegepast in cognitieve gedragstherapie. Bovendien vinden sommigen de ACT onderzoekers iets té enthousiast, en vinden critici dat er soms teveel op de feiten vooruit wordt gelopen. Nergens wordt echter gezegd dat de therapie niet zou werken.
Vaste werkwijze: De werkwijze van de ACT therapie ligt vast en wordt punt voor punt afgewerkt. Daarom is er vaak geen ruimte om de therapie helemaal toe te spitsen op een persoonlijke situatie. Dit zou in principe ook niet nodig moeten zijn, maar het kan zijn dat je dit als volger van de therapie als vervelend ervaart.
ACT oefeningen
ACT therapie werkt met oefeningen. Deze oefeningen helpen je te concentreren op zaken in het leven die je zelf in de hand hebt. Maar ze helpen je ook om bepaalde zaken waar je geen controle over te hebben te accepteren, door er bijvoorbeeld eens op een afstand naar te kijken. ACT methode De ACT methode bestaat uit zes verschillende vaardigheden: acceptatie, defusie, het zelf, hier en nu, waarden en toegewijd handelen. Vaak worden ze in een hexagram getoond, met in het midden de term ‘psychologische flexibiliteit’. We gaan alle vaardigheden even langs:
Acceptatie: Je leert stoppen met vechten tegen dingen waar je niets aan kunt doen en maakt ruimte voor je vervelende ervaringen.
Defusie: Wat is gevoel en wat is gedrag? Cognitieve defusie leert je gevoel, gedachten en je gedrag los van elkaar te zien. Hiermee zorg je ervoor dat je bewust kiest voor het volgen van een gevoel of niet.
Het zelf: Hier geef je antwoord op de vraag hoe jij jezelf ziet in je eigen omgeving. Je leert jezelf zien, en niet je problemen.
Contact met het hier-en-nu: Deze vaardigheid leert je niet te blijven dwepen over het verleden en je minder zorgen te maken over de toekomst. Je focust je op het hier-en-nu.
Waarden: Wat vind je belangrijk in het leven? Goede gezondheid, fijne vrienden, religie, creativiteit, kennis opdoen? Je leert erachter te komen wat voor jou belangrijk punten zijn die je leven de moeite waard maken.
Toegewijde actie: Wat ga jij doen om de waarden die je voor jezelf hebt vastgelegd na te streven? Stap voor stap kom je dichter bij je doel.
Effectiviteit van ACT therapie
ACT therapie is bewezen effectief. Dat blijkt uit het predicaat ‘evidence-based’ dat in de Verenigde Staten aan de therapie werd toegekend door de APA (American Psychology Association). Volgens hen is er overtuigend bewijs dat ACT therapie werkt. De snelle toename van de populariteit van de therapie doet bovendien vermoeden dat er veel successen worden geboekt bij deze vorm van therapie.
ACT therapie bij depressie
ACT therapie is een effectieve behandelmethode voor mensen die kampen met depressie. Hoewel de therapie er niet is om je depressie te genezen kun je dankzij ACT therapie wel veel beter met je depressie leren omgaan, iets wat het leven met depressie vaak een stukje lichter maakt.
ACT therapie bij angst
Ook als je last hebt van angsten of fobieën kan ACT therapie je leven makkelijker maken. Je focust je namelijk niet zozeer op je gedachten maar op je gedrag. Wat doe jij als je angstig wordt, en wat kun je doen om je beter te voelen op zo’n moment? ACT therapie leert je deze gedragingen beter te sturen.
ACT therapie bij andere aandoeningen
ACT therapie kan verlichting geven bij allerlei soorten aandoeningen, zowel lichamelijke als mentale. Dat komt omdat de therapie niet gericht is op het genezen van je aandoening, maar de focus legt op het omgaan met je aandoening. Het is dus therapie vanuit een ander perspectief dan dat je misschien gewend bent.
ACT therapie ervaringen
ACT ervaring van Ineke
Ineke schrijft in haar blog ‘een ervaring met Mindfulness en ACT’ het volgende:
“Het gaf mij meer rust; rust in mijn hoofd, meer evenwicht, energie, leven in het nu, met aandacht voor het nu, loslaten, verwerken.”
ACT ervaring van Josephine
In haar blog op de site ‘life of Fini’ schrijft Josephine over haar ervaring met ACT:
“Het blijft een dagelijkse uitdaging om mijn situatie te accepteren. Op de momenten dat het mij lukt, geeft het rust en ruimte. Maar mijn geest is hardnekkig en vervalt snel weer in zijn strijdvaardige staat. En vooral deze strijd kost veel energie, terwijl het principe van ACT er vanuit gaat dat als ik meer accepteer, er ook meer energie overblijft om te besteden aan een waardevol leven.” Lees hier de hele tekst van de blog ‘de wondere wereld van therapie’, die werd geschreven door Josephine.
ACT ervaring van Rina
“Door deze therapie ben ik erachter gekomen dat ik vooral veel van mezelf moest en dat ik dan nog nooit goed genoeg was. Door me in ongemakkelijke situaties te storten en te ervaren wat dit me juist bracht heb ik meer los kunnen laten. Ik merk dat ik nu beter in mijn vel zit en doe wat ik zelf wil en belangrijk vindt.”
Hoeveel kost ACT therapie?
Ben je inmiddels nieuwsgierig geworden naar ACT therapie en denk je dat het jou misschien wel kan helpen om wat positiever in het leven te staan? Dan ben je waarschijnlijk ook benieuwd naar wat dat nu eigenlijk kost, zo’n therapiesessie.
ACT therapie valt onder de psychosociale therapie. Dit soort therapieën wordt door de meeste zorgverzekeraars veelal vergoed via de zorgverzekering indien je een verwijzing hebt van de huisarts. Om zeker te weten of jij in aanmerking komt voor een vergoeding kun je het beste even contact opnemen met je zorgverzekeraar.
De geschiedenis achter ACT therapie
ACT therapie bestaat sinds het eind van de 20ste eeuw en werd ontwikkelt door de Amerikaanse psycholoog en Steven Hayes die tevens hoogleraar aan de University of Nevada. De therapie vindt zijn oorsprong in gedragsanalyse, met als stevige fundatie de Relational Frame Theory. Hayes baseert zijn ACT therapie op boeddhistisch inzichten in de onvermijdelijkheid van menselijk leed. Maar dat is dan ook de enige link naar deze stroming. Hoewel ACT therapie wel lijkt op cognitieve gedragstherapie (CGT) is het grote verschil dat ACT zich richt op de functie van de gedachten van de cliënt en CGT zich richt op de inhoud van die gedachten.
Online ACT therapie met Mindler
Om ACT therapie te kunnen volgen hoef je niet de gang te maken naar het kantoor van een psycholoog. Je kunt de therapie online volgen met Mindler. Een groot voordeel hiervan is dat je contact hebt met je behandelaar vanuit je eigen woonkamer. Je kunt dus in je eigen vertrouwde omgeving aan de slag met de oefeningen en overleggen met je behandelaar. Bovendien heb je bij Mindler niet te maken met lange wachtlijsten.
Online ACT psycholoog Mindler
Bij Mindler werken verschillende psychologen met ACT therapie. Je kunt alvast de Mindler app downloaden via Google Play of de App Store om te kijken welke psychologen binnenkort beschikbaar zijn. Overleg eventueel met jouw huisarts of je een verwijzing kunt krijgen, deze kan dat het beste beoordelen.
In de Mindler app kun je meer lezen over de werkwijze van onze verschillende behandelaars. Je kunt zelf een behandelaar uitkiezen die jou het meeste aanspreekt en je kunt een intake-afspraak inplannen. Samen met je behandelaar bepaal je daarna het vervolgtraject. Geen wachtlijsten en sessies die je gewoon vanaf thuis op de bank kunt volgen.