Mindler » Artikelen » Depressie » Antidepressiva

Antidepressiva

De psycholgen van Mindler leggen je meer uit over antidepressiva:

  • Wat zijn antidepressiva

  • Hoe werken ze

  • Welke soorten zijn er

  • Eventuele bijwerkingen

Bij Mindler worden geen antidepresiva voorgeschreven. Alleen psychiaters of sommige andere artsen mogen dit doen. Psychiaters werken in de specialistische GGZ. Mindler valt onder de basis GGZ.

Depressie

Wat zijn antidepressiva medicijnen?

In de huidige farmaceutische industrie zijn er veel antidepressiva medicijnen beschikbaar. Hun belangrijkste doel is om symptomen van depressie en in sommige gevallen angststoornissen te verlichten. De medicijnen vallen in verschillende categorieën en de effecten zijn niet altijd gemakkelijk te voorspellen. Verschillende mensen kunnen verschillend reageren, en het is belangrijk om ze in te nemen in overleg met een arts na een uitgebreid onderzoek.

Er zijn dus verschillende behandelmethoden voor depressie. De aanpak hangt af van je persoonlijke voorkeur en wat je arts geschikt acht. Je kunt ook psychotherapie en andere vormen van psychologische behandeling krijgen, soms in combinatie met antidepressiva. Meestal worden antidepressiva ingezet wanneer psychotherapie onvoldoende effect heeft. Soms zijn de klachten zo ernstig dat antidepressiva snel worden ingezet. Hieronder volgen enkele gangbare categorieën van antidepressiva:

  • Selectieve serotonine heropname remmers (SSRI’s) – Dit is het meest voorkomende type medicatie bij de behandeling van depressie. Deze categorie van medicijnen beïnvloedt het serotoninesysteem. SSRI’s worden soms ook gebruikt voor de behandeling van angststoornissen zoals obsessief-compulsieve stoornis en paniekstoornis.

  • Selectieve serotonine en norepinefrine heropname remmers (SNRI’s) – Deze beïnvloeden zowel het serotonine- als het norepinefrinesysteem in het lichaam. Ze worden voornamelijk gebruikt bij depressie, maar ook bij bepaalde angststoornissen en soms bij bepaalde soorten langdurige pijn.

  • Tricyclische antidepressiva (TCA’s) – Worden vooral gebruikt voor ernstigere gevallen van depressie waar andere medicijnen niet hebben geholpen, maar waren gebruikelijk voordat nieuwere medicijnen werden goedgekeurd. Deze medicijnen verhogen de niveaus van serotonine en norepinefrine.

  • Andere soorten antidepressiva – Er zijn veel andere soorten antidepressiva, en het is niet ongebruikelijk dat patiënten met depressie medicijnen krijgen die ook worden gebruikt voor de behandeling van andere psychische aandoeningen, zoals ernstige angst.”

Antidepressiva – hoe werkt het?

Het doel van antidepressiva is om de neurotransmitters in de hersenen te beïnvloeden. Dit zijn stoffen die de manier waarop signalen in de hersenen worden overgebracht, beïnvloeden. Voorbeelden van dergelijke stoffen zijn dopamine en serotonine, die toevallig ook twee stoffen zijn die vermoedelijk worden beïnvloed door antidepressiva. De precieze werking van antidepressiva is voor wetenschappers een raadsel. Antidepressiva hebben pas effect na enkele weken gebruik. Het is heel gebruikelijk dat de dosis tijdens de behandeling wordt aangepast. Het is ook heel gebruikelijk dat het type medicijn wordt veranderd tot er iets wordt gevonden dat bij de patiënt past. Daarom kan het lang duren voordat de patiënt en de arts een medicijn hebben gevonden dat geschikt is in het behandelplan. Wanneer de behandeling wordt stopgezet, moet de dosis langzaam worden afgebouwd om ontwenningsverschijnselen te voorkomen.

Studies wijzen uit dat enkel gebruik van antidepressiva vaak niet werkt. Het wordt daarom aangeraden het altijd te combineren met therapie.

Zijn antidepressiva goed?

Dit is een zeer algemene vraag die niet gemakkelijk direct te beantwoorden is. Antidepressiva hebben zeker hun plaats in het behandelingsproces van depressie en hebben in veel studies bewezen effectief te zijn in combinatie met een vorm van psychologische behandeling. Er zijn zoveel verschillende soorten medicijnen en zoveel verschillende individuen dat het niet mogelijk is om te zeggen of antidepressiva over het algemeen goed zijn voor een specifiek individu. Het maakt niet uit hoe bekwaam je arts is, een depressieve patiënt die behandeld moet worden, moet nog steeds een testperiode ondergaan om erachter te komen welk medicijn het beste past.

Waarom antidepressiva nemen?

Antidepressiva worden ingenomen om de symptomen van depressie te verlichten. Deze medicijnen worden voorgeschreven door artsen die geloven dat ze geschikt zijn in het behandelingsproces van een patiënt die lijdt aan depressie of andere gerelateerde psychologische aandoeningen.

Het doel van antidepressiva is niet om depressie te genezen of de symptomen volledig te elimineren, maar simpelweg om de patiënt te helpen zelfstandig veranderingen door te voeren die ook op de lange termijn zullen helpen, vaak met behulp van een psychologische behandeling. Een voorbeeld hiervan is dat antidepressiva kan helpen om bij een depressie minder passief te zijn. Als je vervolgens minder passief bent, is er wel zaak dat je de juiste activiteiten onderneemt om uit de depressie te geraken. Hier helpt een psycholoog je bij.

Antidepressiva kunnen ook voor andere doeleinden en voor andere psychologische aandoeningen worden ingenomen. Het is mogelijk dat patiënten met (ernstige) angst ook antidepressiva nemen om het psychologische behandelingsproces te vergemakkelijken. Depressie is ook een psychologische aandoening die vaak tegelijkertijd voorkomt met andere psychologische aandoeningen, wat kan betekenen dat medicatie nodig kan zijn om überhaupt met een psychologische behandeling te beginnen.

Antidepressiva: Wie krijgt het voorgeschreven?

Na een psychologische en gezondheidsbeoordeling door een arts en psycholoog, wordt er een behandelplan opgesteld dat individueel is aangepast aan de patiënt. Dit behandelplan bevat al dan niet antidepressiva, afhankelijk van de individuele omstandigheden, mogelijkheden, voorkeuren en gezondheidstoestand van de patiënt.

Sommige mensen krijgen geen antidepressiva vanwege een unieke gezondheidstoestand. Anderen verkiezen geen medicatie te nemen. Tenzij het om een kind gaat, moet de arts in de meeste gevallen de wil van de persoon respecteren, ongeacht hun professionele mening. Alles wat een arts kan doen, is gekwalificeerd advies geven, waarna de patiënt de vrijheid heeft om te kiezen of hij dit advies al dan niet opvolgt. Wanneer een persoon een gevaar voor zichzelf vormt of voor zijn omgeving kan er wel sprake zijn van verplichte medicatie.

Antidepressiva voor kinderen

Niet alle antidepressiva zijn goedgekeurd voor gebruik bij kinderen en jongeren. Medicatie tegen depressie wordt hier voornamelijk gebruikt in ernstige gevallen, waar de patiënt ook tekenen vertoont van verschillende soorten zelfbeschadigend gedrag of eetstoornissen.

Omdat elk individueel medicijn verschilt in bijwerkingen, moet je je arts raadplegen om uit te zoeken welke medicatie-opties er voor jouw kind zijn. Het zou een zeer lange lijst worden als we hier elk medicijn en welk geschikt is voor kinderen zouden opsommen. Zodra het kind of de tiener de behandeling is gestart, is het belangrijk om constant in contact te blijven met de arts en de behandeling niet abrupt te stoppen.

Antidepressiva voor ouderen

Aanpassingen in het behandelplan kunnen nodig zijn als de te behandelen persoon ouder is. Sommige antidepressiva kunnen bijwerkingen hebben die extra gevaarlijk zijn als de patiënt oud is. Het is gebleken dat oudere patiënten die antidepressiva gebruiken een hoger risico hebben op vallen, wat op een bepaalde leeftijd levensbedreigend kan zijn. Oudere patiënten lopen ook een groter risico op de meer zeldzame bijwerkingen die antidepressiva kunnen hebben, wat in combinatie met de waarschijnlijkheid dat oudere patiënten gedurende hun leven ziekten hebben opgelopen, betekent dat extra voorzichtigheid geboden is bij de behandeling van dit type patiënten met antidepressiva.

Antidepressiva voor slaap

In sommige gevallen van slaapproblemen worden geneesmiddelen gebruikt die anders beperkt zijn tot patiënten die aan depressie lijden. Soms hebben ze een andere naam en zijn ze minder sterk als ze voor slaapproblemen worden gebruikt. Zowel tricyclische antidepressiva als SSRI’s zijn gebruikt om slaapproblemen te behandelen. Het is ook gebruikelijk dat patiënten die aan depressie lijden ook slaapproblemen hebben, wat betekent dat antidepressiva in deze gevallen een dubbel positief effect zouden kunnen hebben.

Hoe lang moet je antidepressiva innemen?

Je hebt misschien een vrij duidelijk thema in dit artikel opgemerkt. Het is niet mogelijk om concrete antwoorden te geven op hoe lang, hoeveel of welk antidepressivum je moet nemen. Dit hangt allemaal af van je individuele, medische en psychologische omstandigheden. Jouw arts weet dit het beste en daarom is het zinloos om vaste antwoorden te geven op een vraag als deze.

Voor sommigen kan het verleidelijk zijn om onmiddellijk te stoppen met het nemen van het antidepressivum dat je gebruikt zodra je je beter begint te voelen. Artsen raden echter aan om het medicijn nog een tijd te blijven nemen nadat je je niet meer depressief voelt. Te vroeg stoppen kan leiden tot terugkeer van de depressie.

Bijwerkingen van antidepressiva

De bijwerkingen van antidepressiva verschillen natuurlijk afhankelijk van de klasse en variant van dergelijke medicijnen die je neemt. Bijwerkingen zijn een van de meest voorkomende redenen waarom patiënten van medicijn veranderen of er helemaal mee stoppen, aangezien sommige bijwerkingen de levenskwaliteit voor velen kunnen verminderen. Gelukkig kunnen bijwerkingen vroeg worden ontdekt en kan het type medicijn of de dosis worden gevarieerd als de bijwerkingen moeilijk te verdragen zijn. De volgende zijn enkele veelvoorkomende bijwerkingen van antidepressiva:

  • Verminderd reactievermogen – Depressie heeft ook negatieve effecten op het reactievermogen aangetoond. Het is daarom mogelijk dat deze bijwerking niet zo significant is als eerder werd gedacht. Je moet echter extra voorzichtig zijn bij het rijden of bij het bedienen van machines die levensbedreigend kunnen zijn als je ook antidepressiva inneemt.

  • Droge mond – Medicijnen van het TCA-type hebben aangetoond dat ze extra vatbaar zijn om patiënten een droge mond te geven. Een droge mond is slecht voor de tanden, wat betekent dat het extra belangrijk is dat je voor hen zorgt tijdens een behandelingsperiode.

  • Gewichtstoename – Sommige medicijnen zijn in verband gebracht met gewichtstoename. De medicijnen die dit veroorzaken hebben ook aangetoond dat ze hoofdpijn en misselijkheid veroorzaken.

  • Seksuele stoornissen – Het is ook gebruikelijk dat antidepressiva problemen in het seksleven veroorzaken. Het kan moeilijker worden om seksuele verlangens en orgasmes te hebben.

Antidepressiva zonder bijwerkingen

Er zijn in principe geen antidepressiva die geen mogelijke bijwerkingen hebben. Sommige mensen die antidepressiva slikken ervaren echter geen bijwerkingen. Psychologische behandelmethoden hebben over het algemeen geen lichamelijke bijwerkingen.

Als je je zorgen maakt over mogelijke bijwerkingen, is het beste wat je kunt doen met je arts praten en vragen stellen. De arts zal een beter begrip hebben van je individuele situatie met zaken zoals medische geschiedenis en psychologische beoordeling bij de hand.”

Antidepressiva en alcohol

In het algemeen is het een goed idee om alcohol te vermijden terwijl je een behandeling met een antidepressivum ondergaat. Grote hoeveelheden alcohol kunnen depressie verergeren, maar ook bijwerkingen van het medicijn zoals duizeligheid en vermoeidheid en het bewustzijn verminderen.

Dit betekent echter meestal niet dat je geen enkel glaasje kunt nuttigen. De effecten van een kleine hoeveelheid alcohol zullen je bij de meeste antidepressiva niet noodzakelijk negatief beïnvloeden. Raadpleeg altijd je arts voordat je bewustzijnsveranderende middelen neemt in combinatie met je voorgeschreven medicatie.

Antidepressiva vs. placebo

De reden dat sommige antidepressiva überhaupt worden gebruikt, is dat ze lange beoordelingen hebben doorstaan die onder andere hebben vastgesteld dat het medicijn effectiever is dan een placebo. Als een antidepressivum niet beter was dan een placebo, zou dit erop wijzen dat het medicijn niet zou moeten worden gebruikt. Vrijwel alle antidepressiva hebben aanzienlijke bijwerkingen en als een placebo, dat geen bijwerkingen heeft, effectiever was, zou dit in plaats daarvan zijn gebruikt.

Dat gezegd hebbende, er zijn gevallen waarin behandeling met een placebo succesvol is gebleken bij patiënten die lijden aan depressie, maar dat het effectiever zou zijn dan speciaal ontwikkelde medicijnpreparaten, daar is geen bewijs voor.

Welke antidepressiva zijn het beste?

Het meest voorkomende type antidepressiva dat wordt gebruikt is SSRI, maar om te zeggen welke de beste is, is als vragen hoe lang een touw is. Het hangt volledig af van individuele omstandigheden en de beoordeling van de arts. In sommige gevallen is SSRI het beste, in andere gevallen worden er helemaal geen medicijnen gebruikt.

Dit is eigenlijk een overkoepelend thema als het gaat om medicatie voor geestelijke gezondheidsproblemen. Er is geen medicijn dat ‘het beste’ is of dat het beste werkt voor iedereen. Het beste medicijn is simpelweg wat de arts geschikt acht voor jouw specifieke situatie en datgene wat de minste negatieve bijwerkingen heeft.


Bijgewerkt: 2023-06-08

Auteur: Sifra Verburg

Beoordeeld door: Ferry Helderman